XXXVIII.

Circumstantiae albo kondycye, które za sobą ma król Szwedzki.

 1.     



Bogobojność, którą pokazał nad nieprzyjaciółmi swemi, co sie nie słowy, ale samą rzeczą pokazać może, że to skutkiem wykonał.

 2.     



Pan dzielny, iudicium wielkiego, co też rzeczą pokazał tak in adversis, jako też będąc panem, jako umiał ad-versa pati, a in prosperis skromność zachował.



 3.     

 Sprawiedliwym panem na wszem pokazał sie poddanym swym, królując i rządząc państwo swe już expertus.

 4.     



Adversam fortunam tentavit, skąd wziął wielką eksperyencyą rerum; w czym, jako we wszystkim, ludziom i światu sprawę i dzielność swą pokazał.

 5.     



Bóg nad nim ma rękę swoję, skąd możem baczyć, że rectas facit vias eius et dingit illas, gdyż go z takich toń wybawił, o czym historiae piszą i pisać będą, a czego i Polacy sami, bracia naszy, będąc przy nim, napatrzywszy się sami, doznali, będąc tego ucześniki; skąd go Bóg sam prawie ukazuje jaśnie, że jest sub umbra alarum eius. Bo jako go wybawić raczył z ciężkiego więzienia prawie, jako Daniela ze lwiej paszczeki, tak też jako z rąk srogiego tyrana wybawić raczył, pokazując nam

Respons na circumstantiae szwedzkie.

 1.     

 Bogobojności żaden nad nieprzyjacioły swymi nie pokazuje, ale łaskę a miłosierdzie.

 2.     



Dzielny inszy, a iudicium wielkiego inszy, co tu ktoś pomieszał, obojga nie rozumiejąc, a przymieszał do tego ad-versa i secunda. Łacno umieć adversa pati, kiedy kto musi, skromność trudna in felicitate, ale i on niewiele użył. A też to fortitudinem nazywają, nie dzielnością, adversa patienter, secunda moderate ferre.



 3.     

 Że sprawiedliwym panem na wszem poddanym swym, królując i rządząc państwo swe — a dawnoż i wiele kauz osądził?

 4.     



Adversam fortunam tentavit. To zasię idem per idem, coś już we wtó-rym caput powiedział, i mienisz to eksperyencyą; a gdzieżeś to widział, żeby kto eksperyencyej miał dostać w więzieniu albo dzielności i sprawy?

 5.     



Iż Bóg nad nim ma rękę swoję— wszak nad każdym złym i dobrym, a któż zna sądy Pańskie, kiedy nad człowiekiem rękę dzierży, jeśli karząc, czyli ciesząc ? Że rectas facit vias eius et dirigit illas — w czym ? Że go wybawił od tyranna, jako Daniela ze lwiej paszczeki, chwała Bogu; niechajże mu za to dziękuje: on tu sobie nie pomógł. Że capillos eius Bóg numeravit — także wszyćkich ludzi na świecie, mój miły teologu.

XXXVIII. Z rkp. K. 1417.; ,in Novembri sparsum 1572' dopisek współczesny w Par. N.