XXXVII.

Respons na tenże skrypt.

 Iżem trafił na twój skrypt, towarzyszu miły, nie mogłem tego zaniechać salva virtute et conscientia mea, żebych ci nań [nie] odpisał. (a) Że daleki1, tym lepszy, bo nam swych na nasze szyje nie będzie nawodził, jako kto inszy bliższy czynić może propter vicinitatem, nas od wszytkiego odciskając, a swoje na wszytkie urzędy wstawiając2, jako w Węgrzech, Czechach i indzie. (b) Hoc falsum est, bo nam morzem barzo pożyteczny, któregośmy nigdy nie mieli, jedno jako ideam Platonicam in opinione, co było nie tylko in-commodum, ale i turpe, mając brzegu morskiego przez dwieście mil. Bo jeśli frajbiterowie na morzu byli, ci nie tylko nie obronili go nam, ale i nawątlili barzo et in dubium przywiedli dominium maris; nie frajbiterami pan ma pokazować, jako i króla polskiego moc contra barbaros nie Niżowym kozakiem stoi. (ć) Mowy tej wszyscy nie umieją, którzy sie do nas mają: ale to wiem, że bliższa łacniej sie przyrzuci, niźli dalsza, jako się Czechom niemiecka przyrzuciła, że sie już za swą sromają; takżeby i u nas było: dalsza jako odleglejsza, tak sie jej3 łatwiej odjąć. A pan mało ich tu swego języka mając, musiałby sie omnibus viribus naszego uczyć, (d) Obyczajów nie ukażesz podobniejszych, jako polskie a francuskie: szczyrość, ludzkość, hospitalitas, magnanimitas, liberalitas, quid simile gdzie indzi?(e)Zamieszanie francuskie nihil ad nos, bo tam alia forma R. P., książęta są, ordines di~ visi, familie pieniężne i możne, a jako król nascitur haeres, tak też i animusy każdego nie są takie, jakie są u tych, którym ex benevolentia rex imperat i gdzie jest merum mixtum imperium. (f) Te4 contraria — nie wiem, jako vera. (g) Pospolita to każdego, który post diuturna bella czego dostanie, że sie tak sprawuje — nihil ad nos liberos za łaską miłego Boga, gdyby nas ani mocą ani praktyką ani korrupcyami opanował, ale i libera electione nam panem był. A też król francuski nie był nigdy we Włoszech, jedno swe gubernatory miał, którzy tak sie z nimi obchodzili

XXXVII. Z rkp. S. 50. 1 ,daleko' rkp. 2 ,wystawaiąc' rkp. 3 ,ie' rkp. 4 ,To' rkp.