450 SENTENTIA CUIUSDAM

nie przegrał, artium belli et pacis peritus, concordiae civilis faber Optimus; angielskie i szkockie królestwo mu dawano z panną, ale go nie chciał, przestrzegając sławy. Potencya tam wielka na morzu, bogactwa wielkie, za czymby nam i władza morska przystąpiła, którą nam po te czasy lada kto z rąk wydzierał. A pomogłyby nam te foedera i amicitia z królestwem francuskiem do dobrej przyjaźni i pokoju z Turkiem, bo tam są amici iisdem foederibus, jako i Polacy, item z królestwem angielskim, z królem duńskim i szwedzkim, bo ci z dawna są confoederati cum regno Galliae, król duński zwłaszcza, który Francuzom i inszym narodom Narvicam navigationem imo Gdańsk do Moskwy obrócił; tedy i ta już stanąć może. Navigationes po wszyćkim morzu wolne, commercia z francuskim królestwem spólne, miasta pruskie upadłe powstać mogą i z tego niedostatku teraźniejszego wszytka Korona ratowana będzie być mogła. A to k temu, iż lepiej dalszego wziąć, niźli bliższego kogo, któryby nam ze wszyćkimi swoimi nad szyją wisiał i swoje wszytkie dygnitar-stwy polskimi podzielał, w czem od tego tam salva omnia. A co jest nawiętsza, ukażecie to wszyćkiemu światu, że prawa, swobodę i wolność żywą i prawdziwą macie i pana sobie obieracie nie z musu ani z korupcyej, ale excelso Mo et vere nobili libertatis vestrae conservandae et patriae illustrandae animo, prawie go jako z nieba od Boga z ręku i z sławą swą, z dobrem pospolitem, wolnością całą, z pożytki wszyćkiemi, z bogactwy i z majętnością weźmiecie, k temu człowieka obyczajów naszych, prawie professorem omnis cultus et humanitatis, bo na świecie niemasz żadnej nacyej podobniejszej Polakom, jako Francuzowie. Owa jeśli co rozumu i miłości przeciw ojczyźnie et si quid generosi sanguinis macie, życzcie sobie i potomstwu swemu takiego honestum et utile, nad które was nigdy na świecie już takie potym nie potka. Valete et sapite.1

1 ,21 Septembris 1572' współczesny dopisek przy łacińskiem tłómaczeniu tej broszury w rkp. paryskiej Bibliotheque Nationale Nr. 6061.