438 RATIONES ET CAUTELAE

To jest moje zdanie, miałkiej a niećwiczonej głowy mej, które W.M. racz obrócić in eum finem, który się W.M. jako mądremu panu nalepszy będzie widział in hoc nostro lamentabili inter-regno.

XXXII.

Rationes et cautelae in novi regis electione observandae.

 Gdy sie trafi elekcya nowego pana, pytają sie o tym ludzie, kogoby na stolicę obrać a komuby sie zdrowia, majętności i swobód swych godzieło zwierzyć. Trudnać to deliberacya, ale sie wżdy ludzie mądrzy na to zgadzają, iź gdzieby to mogło być, tedyby lepiej zawsze było swego domownego rodownika za pana sobie obrać tak dla języka, jako dla świadomości rzeczy domowych i praw koronnych i dla życzliwości przeciwko swej własnej patryej. A też to łaska miłego Boga, kiedy kto swój domowy doma braciej swej panuje, a zaś karanie wielkie, kiedy kto z obcych ludzi nowo przychodzi na państwo. Tak ci [mówi] pan w starym zakonie i beł to znak jego łaski, kiedy dawał ludziom domowniki za pany, i stąd ono błogosławieństwo urosło, kiedy obiecował żydom, iż non extinguetar lucerna in Israel; której kiedy nie stało, tedy króle dawał z łaski swej ex media hrael, chocia też ex infima tribu, jako Saula, Dawida i insze. A dokąd nie byli królowie, dawał iudices et liberatores Israel, zasię, gdy chciał gniew swój pokazać, tedy przepuszczał na on lud obce pany, ut linguam, quam non noverant, audirent et re-gerentur in virga ferrea. Wiemy to z historyej, że sie dobrze wiodło wszytkim narodom, dokąd swe przyrodzone pany mieli; ale kiedy w cudze ręce przyszli, tedy też przyszli na nowe obyczaje, na nowe onera i na nowy porządek w rzeczypospolitej, a często też była zguba ich za pasem. Zginęło1 państwo konstantynopolitańskie, kiedy Paleologów2 et Emanuelium szczątek nie został, bo asciti reges aliunde nie beli tak chutliwi patriae non suae, jako oni bywali domowi. By teraz miała Flandrya

XXXII. Z rkp. bibl. P. P. C. Razn. F. IV. N. 105.  1 ,Zgnielo' rkp. 2 ,Paltulogow* rkp.