OKOLICZNYCH KRÓLÓW I PANÓW 407

rzeskie, brąświckie, mechelburskie książęta, nakoniec króla duńskiego. Pan jest nieutratny i czyście dwór i stan chowa i wiedzie.

 Incommoda. Jest poddanym koronnym; powiadają, że głupi, bo milczy, ktemu, że jego ociec nie mógł sie ożenić, bo beł duchownym. Siełaby sie dla tego książętom i innym domom ulżenia stało, by to tak według prawdy iść miało. Był wywo-łańcem z Rzeszy; ale to wolał cierpieć i łatwie znosić, aniż, by wiarę swą złamać miał panom polskim. Niebogaty, ale taki lepszy, bo opuściwszy swoje, w Niemcech nie mając przyjaźni, musiałby nas sobie szanować, w których wszytko swe nieszczęście i szczęście pokładać musiałby; przedsię Niemiec, ale taki, który ma kropie krwie polskiej, z której przypominają przodków jego z królów polskich, skłonnyby beł przeciw nam i takowy Niemiec, co po polsku umie, zgoła polski Niemiec. A to nawiętsza angarya, kiedy pan, widząc skargę poddanego, pyta: quid dicit? jak nawiętsza pociecha słyszeć i rozumieć, co mu odpo-wieda. Takowego ojca Niemiec: bodaj tacy Polacy przeciw Polakom byli! A iż poddany, tymby nam powinniejszy beł, a ni do kogoby o radę i pomoc przeciw nam nie chodzieł.

 Są też insze książęta rzeskie, jako: margraf, bo jego ociec beł siestrzeńcem króla polskiego, ojca naszego Zygmunta, Kazimierza; falsgrabie syn, a zięć Augustusa, kurfirsta, wnuk Kazimierza króla; także książęta legnickie i cieszyńskie, Piastowi potomkowie. Ale ci i odlegli i języka nie umieją i obyczajem naszym z trudnaby sie przyuczeli i wiele incommoditatis stądby szło, boby swoję starodawną radę mając, na nasby sie nie spuszczali.

 Jeślibyśmy też Polaka exemplo onego Piasta wybrać chcieli, chybaby nam signa electionis sam Bóg pokazał; tożby[śmy] na to przystali, bo przyrodzenie polskie est multum sui amans (bo i w swej rzeczy swym pobłażać nie potrzeba, lepiej ratować etc), przez coby nam jeden stopień powinności i sprawiedliwości polskiej królewskiej upadł. Druga, żeśmy twardouści na pany nasze, a gdyby jeszcze był ex pari ordine, ut omnes pares sumus, tymby mniejsze beło uważenie pańskie, chybabyśmy to z musu czynić musieli, skąd abo miedzy sobą rozterki a przeciw panom rebelie, albo od pana tyraństwo uróśćby musiało.

 Trudnać to i niebezpieczna króla obierać: skarał Olbracht Bukowiną Tęczyńskich, skarał Zygmunt Piorunkami Retwańskiego, a powiedają, że sie długo złe pamięta. Jabym rad widział do