278      ŚLACHCICA POLSKIEGO

mógł mieć nad Spartę obyczaje lepsze? A wżdy, gdy się beł Pauzanias vitia persica napieł, nie mogła ich go oduczyć, musiała go jako członek niezdrowy, aby drugich nie kaził, odciąć. K temu obcy języka nie umie, nie będzie mię mógł sądzić, a też to nie będzie mogło być, aby on nie beł przychylniejszy narodowi swemu, niż nam: naturam expellas furca, tamen usque recurret. Nie będzie świadom mores nostros: wnet instituta nostra patria będą mu się zdać barbara, quia magis illa placent, quibus a teneris annis assuevimus1. Przyniesie aliud armorum genus, któremu my z wielką pracą musim się przyuczać et fortasse nostro cum detrimento. Nie będzie świadom nieprzyjaciół koronnych, będzie chciał obyczajem swym i postępować z nimi i walczyć, quod est maximum periculum. Jakożeśmy dobrze to zapłacili za Olbrachta za radą Kallimachową, który nie beł świadom nieprzyjaciela: wojnęśmy wołoską wiedli. A cóż z Tatary? Jeśli będziem z ksiąg chcieli walczyć, słaba obrona; lepiej o tym niżowy kozak powiedzieć umie, niż namędrszy doktor we Włoszech. Wszak nieboszczyk Roman we Włoszech nie bywał, Maurycemu nie służeł, a wżdy nieprzyjaciela koronnego bijał; wszak też także i Dymitr Wiszniewiecki. To nie czym inszym się działo, jedno, że beli dobrze świadomi nieprzyjaciela, broni i jego fortelów w boju et alia; mało nie napoły wygraną mam, kiedy wiem, która sztuka na mię pójdzie, bo się ostrzegę.

XIX.

Ślachcica polskiego do rycerskiego koła, braciej swej miłej, o obieraniu króla krótka przemowa. 1572 r.

 Przyszło nam do tego, panowie bracia mili, cnotliwa a śla-chetna krwi polska, z przeźrzenia miłego Boga po onym naszym na nierząd i niedbałość polską narzekaniu, że teraz i błędów poprawić snadnie i króla sobie za pomocą Bożą takiego, któryby się nam podobał, obrać możemy; a za tą okazyą dopiro teraz to światu wszytkiemu pokazać się może, że Polacy są gens gentium omnium, quaecunque sub sole sunt, liberrima, która ani za

XIX. Z rkpsów D. P. 3. N. 11; Baw. (Kon.); Cz. 2579. 1 ,assvevissimus' rkp.