XV.

Prędka rada przed upadkiem1.

 Rzeczpospolita każda, jako okręt na wodzie, wiatrem albo fortuną i żeglarzów umiejętnością stoi, a dwiema rzeczami ginie: malacia et tempestate. Wiatr podobien łasce Bożej, za którą wszystko dobrze idzie, a źeglarzów umiejętność waszej dobrej sprawie, miłościwi panowie rado; co oboje jeśli u siebie mamy, rzecz to sama pokazuje. Malacia nazywają, kiedy żadnego wiatru niemasz, a zawżdy tempesiatem uprzedza, powietrze mnoży i choroby rozmaite z szkodą i omieszkaniem; podobna jest pokojowi naszemu, który nas tak rozpasał i bezpieczne, ospałe a niećwiczone poczynił, że za tą śmiercią pana naszego ku żadnej sprawie przyść nie możemy i nie umiemy, a tempestas, to jest, zaburzenie, nadchodzi, a strzeż Boże, by nie upadek zarazem. I tak abyśmy tak szkaradzie nie zginęli, moi mili Polacy, obejrzycie się w waszych sprawach już in acta, a obaczcie, co jest, a czego nie masz. Jest jeszcze pokój za łaską Bożą, ale zguba za drzwiami; niemasz Boga, niemasz umiejętności. Poj-rzycie na te wszytkie zjazdy wasze: coście na nich sprawili? Nie wiem, jeśliście tam i o Bogu pomyślili: czyliście tak umiejętni, że wam i Boga nie trzeba? Gdzież jest ono powszechne indictio supplicationum, precum et invocationis po wszystkich państwach ? Czyli to nie interregnum, czyli się to nie kotwia urwała? Czyli to jeszcze nie tempestas? Ba, mili panowie, czegóż jeszcze czekacie i co złem nazywacie? Jedno tego nie dostawa, że się jeszcze krew nie leje. Ale i to we drzwiach: ato doma justitia nie idzie, ludzie na kieł biorą, co dalej, to mniej zdrowego baczenia w nich, mniej sprawy, mniej serca ku dobremu; atoż my już wszyscy królmi, wszyscy się nie słuchamy, atośmy się podrobili, każdy za swą głową idzie: Divisa sunt corda nostra, nunc ergo peribimus. A dlaczego zaś i kto tego przyczyna ? Powiem, jedno mi odpuśćcie. Okrom tego, żeście od Boga spraw waszych nie zaczęli, już to sześć miesięcy, puściliście gościniec

XII. Z rkpsów W. 1 4/30 K. 1417; Z. 1401. (Drukowano w Platera ,Pamiętnikach' t. II., str. 46). 1 Tytuł w K.: ,Sententia Io. Dem. So. salutaris'.