XII.

De interregno et modo eligendi regis.

Nowa i wielka rzecz jest proponowana ku deklaracyej na ten sejm, która jeszcze podobno nigdy nie przychodzieła na tę Koronę; potrzeba sanum et maturum consilium do uważenia i postanowienia jej, które trudno naleźć w ludziech dzisiejszego wieku, qui potius temeritate et insolentia1 ducuntur, quam ratione reguntur. Wszakoż, ile się może dexteritate aliqua uporu ludzkiemu zabieżeć, a ku rozumowi i ku dobremu końcu rzecz stanowić, tedy musi tym obyczajem w niej postępek czynić. Iż się mówi de interregno et de vocatione summi magistratus, pro-widencyą wnet na przodku sama rzecz pokazuje, iż napierwej trzeba obmyślić i postanowić interregem, któryby moderował consilia electionis de rege futuro; a to barzo trudna in libero vel potius dissoluto populo, a zwłaszcza widząc, żeby ten magistratus, qui est summus, musiałby deferowan być ad summam prae-eminentiam, która na ten czas przy kościele jest, jako przy J. M. X. arcybiskupie, którego niedarmo prawo pospolite wielkiemi, osobliwemi prerogatywami przed inszemi stany po królu opatrzeło, dając mu primum suffragium et primam intercessionem adversum principem. Gdzieby się [kto] na kogo nad prawo oborzył, pogotowiu i po śmierci pańskiej, principalis dignitas et aucto-ritas penes eum residet; a trzeba jej mocnie strzedz, bo jako ta po-słabi, już wnet sequitur anarchia et eam motus2 seditiosi, inde vero varii casus et ruinae. Nie odwłaczamy od tej funkcyej3 reliquum senatum, cuius amplissima auctoritas est, ale wżdy in omni legitima gubernatione et recta rerum administratione musi być unus principans, owszem więcej tego potrzeba in turbulentis actionibus, jakie najwięcej bywają tempore interregni. A iź się tego nawięcej in hac consultatione ostrzega, aby na takowym czasie, interregni scilicet, nie beły burdy, waśni i roztargnienia miedzy ludźmi, z których trudnoby już miała być libera electio regis, tedy bez tego być nie może żadną miarą, mali być co dobrego in tali electione, aby beł designatus interrex, sed limitata4 eius potestate et addendo5 illi senatum, ex cuius sen XIII. Z rkp. Z. 1401. 1 ,insolescentia' rkp. 2 ,ea motius' rkp. 3 ,faueciey' rkp. 4 ,lenitata' rkp. 5 ,adeundo' rkp. Pisma polit. z pierw. bezkról.    15