I NAPRAWY ICH W RZPLITEJ 171

pocie. Bene meriti niechaj będą opatrzeni: jestto wasza i wszytkiej Rzplitej sława, że virtus coronatur; pochop każdy będzie brał i nie będzie leniw do wszelakiej służby Rzplitej. A tem na ostatku, jako najwiętszą rzeczą, zawieram, abyście tego pilnie przestrzegali, jakobyśmy z ręku od kogo albo za mocą albo za praktyką jaką pana wziąć nie musieli, by się w tej mierze do tego punktu jeden stan przed drugim nie ubiegał, a ubieżeli, tedy drugiemu pewnie chramać. In hoc est summa libertatis nostrae, ani się tego nadziewajmy, żebyśmy się już na wieki pokrzepić mogli, jeśli się już teraz pochylemy. Nie tak ci zły Moskwicin albo Niemiec, jako to złe, jeśliby nam panem poniewolnym został. Weźmicie już, chcecie-li, i grubego Moskwicina, blizkiego Niemca, szczęśliwego i bogatego francuskiego królewica: będzie każdy dobry z nich, jedno go wszyscy obierajcie, a do naprawionej go Rzplitej przyjmicie, sami miedzy sobą stateczność zachowajcie, sami siebie non ad ingenium principis, sed principem ad mores et virtutem vestram patriciam sposobiajcie. Ażebyście też to ode mnie wiedzieli, kogobym z tych trzech radził przyjąć, bez ujmy Waszmościów salvo meliori judicio barzo mi się podoba ten traktacik, nie wiem, od kogo napisany, z tym napisem: Sententia cuiusdam de eligendo rege1, który widzę miedzy ludzie podany jest. Wszakże w tej mierze Pan Bóg niechaj to sprawuje i czyni, co jest wola i łaska Jego, modo et misericordiae suae non obliviscatur et iniquitatum nostrarum non recordetur amplius. Valete et sapite.

 1 Mowa o broszurze z tymże napisem, umieszczonej w naszym zbiorze pod kandydatem francuskim.

V.

Summa tych rzeczy, które mają być opatrzone, postanowione przed obraniem nowego króla.

Ponieważ to wszędy po świecie w każdej R. P. re ipsa et manifesta experientia comprobatum1 est, że tylko jedną samą osobą odmiana w R. P. bywa w lepsze albo w gorsze, to jest panem, bo za jego sprawą i postępki wszytek stan R. P. idzie, a jego się obyczajem konformuje, nawięcej na to myślić potrzeba

V. Z rkp. S. 50. 1 ,comprobatio' rkp.