252

W r. 1900 w więzieniu pisze notatki do „Teorji przyczynowości"; szkic ten, częściowo zachowany, niebawem ukaże się w druku.

 Str. 30. Paweł Janet (1823-1899), filozof francuski, profesor w Bourges, Strasburgu i Paryżu. Uczeń Wiktora Cousina, eklektyk i spirytualista. Od r. 1864 członek Akademji. Odznaczał się rozległą erudycją i jasnym, pięknym wykładem. Autor licznych prac: a) z historji filozofji (najwybitniejsza — „Histoire de la philosophie morale et politique dans l'antiquité et dans les temps modernes", 1858, 2 tomy); b) z filozofji (największe dzieło „Les causes finales", 1876); c) z dziedziny propedeutyki filozoficznej (główne dzieło, opracowane wspólnie z G. Séaillesem — „Histoire de la philosophie", 1894). Pozatym Janet napisał dużo rozpraw poświęconych żywotnym zagadnieniom chwili.

 „ 31. Ks. Marjan Morawski (1845 — 1901), jezuita, profesor teologji i filozofji na wszechnicy Jagiellońskiej, wieloletni redaktor Przeglądu powszechnego. Główne prace: „Wieczory nad Lemanem" (1877) „Celowość w naturze, studjum przyrodniczo-filozoficzne" (1887), „Podstawy etyki i prawa" (1891). W pracach tych występuje jako filozof naiwnego realizmu, skrajny dogmatyk i gorący obrońca nowoscholastycyzmu.

 „ 37. Przypisek do terminu: „fizyczno-teleologiczny"— dodany później przez autora.

 „ 51. Koniec zdania, od słów: „który umysł nasz" itd. — jest późniejszym uzupełnieniem.

 „ 77. I.—Zdanie Comte'a oznacza; "Pojmujemy możliwość wyznaczenia ich (ciał niebieskich) kształtów, odległości, wielkości i ruchów, gdy tymczasem nigdy i w żaden sposób nie potrafimy zbadać ich składu chemicznego lub ich budowy mineralogicznej, a tymbardziej natury organizmów, zamieszkujących ich powierzchnię".

 „ — II. — „Tenże August Comte orzekł"... — późniejszy przypisek autora.

 „ 88. L Cytata francuska oznacza: „Żaden wysiłek umysłu nie pozwala nam zrozumieć zjawiska jako samorzutnie powstającego z nicości i niespowodowanego przez jakiś czynnik poprzedni".

 „ — II. Przypis, rozpoczynający się od słów: „Św. Augustyn utrzymywał"...— później dodany przez autora.

 „ 91. Cytata z Kanta oznacza: „Z powyższego zaś widać jasno, że pierwszy warunek, to jest ten, pod którym jedynie przedmioty mogą być oglądane, istotnie a priori w umyśle tworzy podstawę dla przedmiotów pod względem formy. Z tym formalnym warunkiem zmysłowości zgadzają się tedy koniecznie wszystkie