2

na każdym punkcie przestrzeni inaczej usposobioną istotą.

 Przyczyny nieskończenie prawie w każdym wieku urozmaiconej cywilizacyi, szczególnie tej, która z wewnętrznem uczuciem największe ma powinowactwo i najwięcej do wykształcenia imaginacyi się przyczynia, nie mogą być obojętnemi dla Filozofa i znawcy serca ludzkiego. — Porównanie rozmaitych epok Literatury, Poezyi i sztuk pięknych, dało powód do najgłębszych badań, a oraz do wyjaśnienia obyczajów i charakteru narodów. — Wiek nasz jest wiekiem największych teoretyków. Rozumowaniu, teoryi i krytyce większa część narodów Europy winna jest lepszy kierunek, wydatniej odcieniowany charakter, a poniekąd i utwór nowożytnej Literatury. Jeżeli geniusz twórczy, niewyczerpana obfitość imaginacyi i duch oryginalny, starożytne i średnie wieki na zawsze pamiętnemi uczyniły, my słusznie chlubić się możemy, doźrzałością refleksyi, duchem badań, i tej części w naturze umysłu ludzkiego wykształceniem, którą prozaiczną nazwaćby można, a która jest skutkiem doświadczenia, i że tak powiem, promieniem rzeczywistości zupełnie już odczarowanej barwy życia.

 Zdaje się, że obyczaje domowe i publiczne stosunki, że prawa i instytucye teraźniejszej Europy nic w sobie poetycznego nie mają; albowiem przezorność, rachuba i interes osobisty stały się sprężynami obrotu działań towarzyskich. Wszelako niedostatek uczuć i imaginacyi w naszych czasach, zastąpiły poważniejsze umysłu władze, które nie starzejąc się, początkową czerstwość zachowały. Sąsiedzkie narody przez rozumowania doszły do natchnień; metafizyczne pomysły odkryły im źródło odwiecznych prawd w Poezyi i w sztuce: oceniając dzieła geniuszu, zastanawiając się nad cechami twór