Co daje robotnikowi 8 godzinny dzień roboczy? Gdyby robotnicy pracowali tylko 8 godzin na dobę, tracili by mniej sił fizycznych i życie ich przez to stawało by się dłuźszem. Cała masa chorób, jakie obecnie dręczą wielu robotników, suchoty, reumatyzmy, zapalenia ócz i t. d. zmniejszyłyby się ogromnie przy takiem ograniczeniu pracy. Oprócz tego, robotnicy mieli by więcej czasu na odpoczynek, sen, zabawę, na zajmowanie się nauką i sprawami swojemi. Nie dość tego. Gdyby ośmiogodzinny dzień roboczy był po fabrykach zaprowadzony, robotnicy łatwiej dostawali by zarobek, gdyż każdy fabrykant potrzebował by wtedy więcej robotników. Tam gdzie teraz 100 ludzi pracuje po 12 godzin na dobę — przy 8 godzinach pracy musiałoby robić 150, żeby taką sumą ilość towarów wyrobić fabrykantowi. Fabrykanci, będąc zmuszeni do zaprowadzenia 8 godzinnego dnia roboczego, nie chcieliby jednakże zmniejszyć swojej produkcji, gdyż to by zaszkodziło ich interesom i dlatego musieliby przyjmować więcej niż teraz robotników. Gdyby naprzykład u nas był zaprowadzony 8 godzinny dzień roboczy, to zamiast 500 tysięcy robotników, pracujących teraz w Polsce po fabrykach żelaznych, musiałoby pracować więcej, to jest 900 tysięcy, czyli że 300 tysięcy robotników pozostających teraz bez pracy, znalazłoby zarobek. Następstwa tego, miałyby ogromną doniosłość. Nietylko, że cała masa ludzi będących dzisiaj w ostatniej nędzy — znalazłaby środki do życia, lecz także podniosłaby się płaca robocza. Jedną z głównych przyczyn, że dzisiaj u nas są tak małe zarobki, jest to, że za dużo jest wszędzie ludzi nie mających pracy, którzy się o nią dobijają, zgadzając się robić za byłe jakie wynagrodzenie. To utrudnia strejkowanie i fabrykantowi pozwala mniej dbać o robotników. Jeżeli jest dużo ludzi, chcących wynająć się do roboty, to rzecz jasna, że cena ich pracy czyli ich zarobek musi się stać niski. Otóż gdyby został zaprowadzony 8-godzinny dzień roboczy, to ponieważ zmniejszyłaby się liczba robotników bez zajęcia, przeto płaca wszędzie by się podniosła. Mamy przykłady zagranicą. W Anglji naprzykład w tym okresie czasu, kiedy robotnicy pra-cowali w fabrykach tkackich po 12 godzin dziennie dostawali 8 rs.; 202