des classes ouvrieres en France 2 vol. — Tourmague-Histoire du servage. — Tourmague - Histoire de l'esclavage. — Viollet. Histoire des institutions poli-tiąues et administrations en France. — Flach. Les origines de 1'ancienne France.— Sorel L'Europe et la revolution francaise. — Kolb-Kulturgeschichte 2 vol.— Engels - Der Deutsche Bauernkrieg. — Cibrario Economie politique du moyen-age 2 vol. — Rodbertus - Izsledowanija kłasiczeskoj drewnośti. — Taine-Ancien regime. — Karejew - Istorija francuskich kriestjan. — Lecky - Historja racjonalizmu (tłom. ros.). — Roscoszny — Streikgeschichte. — Isajew, Promyszlen-nyje assocjacji.—Guizot - Historja cywilizacji.—Montesquieu. — Esprit des lois— Fustel de Coulanges. Les origines du systeme feodal. — Letourneau - Evolu-tion de la propriete.— Maurer Einleitung zur Geschichte der Mark, Hof, Dorf-und Stadtverfassung 1854.—Wallon Histoire de l'esclavage 3 vol. — Dureau de la Maile Economie politiąue des Romains 2 vol. — Fustel du Coulanges - Gaule romaine. — F. de Coulanges. Invasion germanique.

 Feodalizm jest wczesnym utworem Abramowskiego. Znać na nim duży wpływ życia ówczesnego, znać rozmach i temperament działacza społecznego, któremu często brakło spokojnego objektywizmu badacza dziejów, który również nie zawsze posiadał dostatecznie opanowany aparat krytyczny. Stąd też niewątpliwie pewna popularyzatorska manjera pisarska, wybitny akcent agitatorski i subjektywizm w traktowaniu zagadnień. Pomimo to należy podziwiać wielką jego przenikliwość, skoro przed laty czterdziestu sformułował cały szereg tez, które mają co dziś walor — ważne są zwłaszcza karty poświęcone roli społecznego podziału pracy, charakterystyce ducha gospodarczego, umysłowości i psy-chologji indywidualnej w okresie feodalizmu. To też praca Abramowskiego, pomimo swego niewykończenia, powtarzań się, tchnie niezwykłą świeżością, uderza bogactwem myśli, głębokością analiz psychologicznych.

 6. Dwa drobne szkice pomieszczone na końcu: „Społeczeństwo feodalne" i „Kapitalizm" są próbami sformułowania zagadnień, które poruszył lub miał poruszyć w studjum o feodalizmie i o ustroju kapitalistycznym.

 Wszystkie te prace i szkice ważne są ze względu na czes swego powstania, na stosowaną wszędzie metodę psychologiczną badań, wreszcie jako klucz do zrozumienia wielu późniejszych poglądów i umiłowań Abramowskiego.

E. Abramowski, Pisma.