XII.   

 W kartelach — koalicjach wielu prywatnych kapitałów — indywidualność właścicieli zostaje zatartą — własność kapitału z osobistej, imiennej, indywidualnej — staje się zbiorową bezimienną, nieosobową.

 XIII.  



Kartele prowadzone dla interesów burżuazji noszą w sobie sprzeczność i rozwijając olbrzymie siły wytwórcze — jednocześnie zwiększają proletarjat (wywłaszczę-nie drobnych producentów), zwiększają armję zapasową przy udoskonalonej technice potrzebują mniejszej liczby robotników), zmniejszają środki utrzymania proktarjatu pracującego (używając pracy tańszej — kobiet, dzieci, wyrobników) — przez te trzy działania — zacieśniają rynek (zmniejszając siły pokupne społeczne) — a regulując produkcję dopotrzeb rynku muszą ją także zmniejszać. Opanowują wielkie siły wytwórcze by je przystosować db małej produkcji.

 1) Dalszy rozwój techniki. 2) Jego wyniki ekonomiczne. 3) Państwo. 4) Stan moralny. 5) Walka klas. 6) Rozkład kapitalizmu.

 I.       Rozwój potrzeb życiowych, pożądań cywilizacyjnych — wy nikający z kultury jaką stwarzają wielkie siły kapitału. Rozwój naj większy w centrach kapitalistycznych (wielkie miasta).

 II.      Rozwój potrzeb i wzrost nędzy — dwa zjawiska społeczne, będące swemi funkcjami (oba najsilniej rozwinięte w wielkich mia stach) — wynik ich współdziałania na duszę jednostki: niezadowo lenie, nienawiść klasowa, dążność do walki. — Ten stan duszy iden tyczny u wielu razem skupionych, w tych samych warunkach, jedno stek (armje wytwórcze proletarjatu) — przetwarza się w zbiorowa niezadowolenie, zbiorową nienawiść, zbiorową dążność do walki. — Wspólność stanów emocjonalnych skupionych jednostek -— wytwa rza solidarność, uczucia towarzyskie. (Solidarność robotnicza) — podstawa walki klasowej.

 III.     Rozwój poczucia siły i godności ludzkiej — rozwój am bicji.

 IV.    



Niezgodność warunków życia z psychizmem jednostki (rozwoju potrzeb i ambicyj) — stąd rostrój nerwowy — ma-terjalizm i niezdrowe warunki życia (fizjologiczne i psychiczne) potęgują ten rozstrój. Megolomanja.  V.     

Drugi wynik niezgodności warunków życia z psychizmem 507