SOCJALIZM A PAŃSTWO.

(PRZYCZYNEK DO KRYTYKI WSPÓŁCZESNEGO SOCJALIZMU)*)

,,Spójrzcie o bracia moi, tam gdzie się państwo kończy — czy nie widzicie tęczy i mostów nadczłowieka?"

(„Tak mówił Zarathustra"). I. Intelektualizm i metoda przyrodnicza.

 Sądzę, że nie będzie bez interesu, zarówno dla socjologów jak i dla ludzi czynu, jeżeli zastanowimy się nad jednem zagadnieniem, które dotychczas było pomijane, jako rzecz prawie że nie istniejąca, albo też mająca tak małe znaczenie wobec wielkości samych faktów społecznych, iż uważano za zbyteczne głębiej zastanawiać się nad nią. Najczęściej jednak tak bywa, że owe małe, ledwie dające się określić i dostrzec rzeczy, prowadzą do zrozumienia tych wielkich spraw, wokoło których gromadzi się powszechna uwaga. — Zagadnienie, które stawiam tutaj, odnosi się do metodologji polityki socjalistycznej. I proszę odróżnić, że nie chodzi o metodologję socjalizmu, jako nauki ekonomicznej lub socjologicznej, o metody, któremi posługi

*) Przedruk według jedynego wydania dokonanego przez autora pod pseudonimem: M. A. Czajkowski, Socjalizm a państwo i t. d... str. 203 + 3 nlb. Z funduszu wydawniczego im. Ryszarda Gieysztora, Kraków — Lwów 1904. Polskie Towarzystwo Nakładowe. Główny Skład w Księgarni Narodowej we Lwowie. Rękopis składający się z 4 zwykłych zeszytów szkolnych zaginął, pisany był przez autora własnoręcznie podczas pobytu w Zakopanem, głównie zimą 1903/4.

239