I.

O pobudkach postępowania zwierząt i ludzi.

Główną podstawą pojęciową nowszej psycho-logji (od końca wieku XVIII) jest rozróżnianie trzech zasadniczych form przeżyć wewnętrznych: poznania (czuć, wyobrażeń), uczucia (przeżyć przyjemności i przykrości) oraz woli 1).

 Temu odpowiada prosty schemat życia psychicznego, który zarazem określa zasadniczą funk

1) Różne, powtarzające się od czasu do czasu próby sprowadzenia zjawisk psychicznych do mniejszej liczby elementów zasadniczych, w szczególności do jednego elementu zasadniczego, pozostały tylko próbami (w których „zachodzi mniej lub więcej świadomy fałsz, gdyż daną funkcję, wyprowadzoną rzekomo z innej, bardziej elementarnej, według milczącego założenia odrazu przyjmuje się jako działającą w niej", Jodl, Lehrbuch der Psychologie, wyd. 2. r. 1903, t. 1, str. 156); próby te możemy w niniejszych rozważaniach pominąć, Również nie wchodzą w grę kwestje sporne co do natury uczuć, w szczególności kwestja, czy przyjemność i przykrość są jakościami pro-stemi i czy różnorodność uczuć tłumaczy się kombinacją tych jakości z różnemi elementami poznawczemi, czy też istnieją różne jakości samej przyjemności i przykrości.