IV.



Świadomość moralna i świadomość prawna.

Wyjaśniona różnica gatunkowa między jedno-stronnie-imperatywnemi (moralnemi), a obowiązu-jąco-przydzielającemi (prawnemi) normami i obowiązkami opiera się na odpowiednich gatunkowych różnicach emocjonalno-intelektualnych tworów, będących, jak wykazaliśmy, realną podstawą obowiązków i norm etycznych wogóle. Świadomość obowiązku moralnego (świadomość moralna) i świadomość obowiązku prawnego jednej, a prawa drugiej strony (świadomość prawna) — są to zjawiska psychiczne, które odpowiednio do swych części składowych (elementów intelektualnych i emocjonalnych) mają wiele ze sobą wspólnego (wspólne właściwości rodzajowe, por. wyżej Rozdz. 2), a które jednocześnie wykazują istotne specyficzne różnice.

 Do intelektualnego składu obowiązująco-przy-dzielającej świadomości etycznej, do świadomości prawnej (w sensie naszej klasyfikacji) wchodzą oprócz wyobrażeń tego, co się jednej stronie od