skomplikowane do podobnych sobie. Ta właśnie możność oddawania z siebie swych stanów psychicznych innym osobnikom i to oddawanie stanów nie tylko uczuciowych, co byłoby najłatwiej szem, i co w słabym stopniu zachodzi wśród zwierząt między osobnikami jednego gatunku, ale sta­nów intelektualnych, stanowi moment decydujący o psy­chicznej łączności ludzi z ludźmi. Właśnie takiej łączności nie znają zwierzęta, nie wyłączając nawet t. zw. gatun­ków towarzyskich, jak bobry, mrówki lub pszczoły. Czem się to dzieje? Oto tem, że człowiek odbiera je­szcze takie bodźce, których zwierzęta nietylko nie znają, ale które są najzupełniej obce światu zwierzęcemu. Bodźce te człowiek odbiera tylko od ludzi, nie zaś od pozostałej przyrody zewnętrznej. Cała więc niezgłębiona przepaść między zwierzęciem a człowiekiem w tem spoczywa i stąd płynie, że do liczby bodźców, otrzymywanych przez osobnika od przyrody ze­wnętrznej, przybyła w świecie ludzkim jeszcze specjalna a bardzo bogata kategorja bodźców, wysyłanych jedynie tyl­ko przez ludzi do ludzi. Jakież zadania spełniają owe bodźce? Zadaniem ich — budzić w osobniku, do którego są skierowane nie tylko pro­ste stany uczuciowe (bo te potrafi budzić w podobnych mu osobnikach swemi ubożuchnemi sygnałami i zwierzę), ale przedewszystkiem i wspomnienia przedmiotów, stosunków, działań, zdarzeń i t. d., i to takie mniej więcej, jakie chciał obudzić osobnik wysyłający. I to jest najważniejsze. Aby się i ten nieprawdopo­dobny z pozoru proces mógł dokonywać, potrzebne tu jest, ale i wystarczające wtajemniczenie w znaczenie sygnałów. Sygnały te nie mogą być rozumiane instynktownie, jak to ma miejsce u zwierząt, które, jak np. wszystkie ptaki śpie­wające, rodzą się ze swoją ubogą sygnalizacją, zarówno jak rodzą się z instynktami. Bodźce te nabierają właściwego znaczenia dopiero, gdy osobnik odbierający został wpierw o ich znaczeniu specjalnem poinformowany przez innych. Mają więc znaczenie społeczne, nie zaś zoologiczne, i znaczenie warunkowe, wymagające wtajemniczenia. Gdy to wtajemniczenie raz zostało dokonane, przynosi ono już niezmiernie ważne następstwa. Z możności bowiem dowiadywania się za ich sprawą o obcych wrażeniach i o wy-