Szybko zmieniające się warunki bytu i coraz łatwiejsza propaganda spółczesnej wiedzy (oświata) wypędzają one prastare, zacofane i słabsze formy świata duchowego z naj­zaciszniejszych zakątków, w których dotrwały w mniej więcej nieskażonej postaci w tradycji warstw narodu, zosta­jących w najsłabszem zetknięciu z rozwiniętą wiedzą tej garści, która ją pielęgnuje i posuwa naprzód. Resztki te giną w naszych oczach tem samem nieubłaganem prawem, jakiem socha ustępuje przed pługiem, ciągnionym przez woły, a pług zwykły ustępuje przed pługiem parowym, ja­kiem miejsce żubrów, bawołów i antylop zajmuje rasowe bydło domowe, miejsce zaś odwiecznych kobierców tysiącz­nych ziół, dochowanych w puszczach dziewiczych, zajmują monotonne plantacje kawy, bawełny i roślin najużyteczniejszych. Należy owe resztki niknące utrwalić w pamięci, klasy­fikować, badać i porównywać, bo one mogą nam odsłonić zawiłą i splątaną historję rozwoju ducha ludzkiego i cywi­lizacji w ich najdawniejszych fazach. Niewolno nam pominąć jeszcze jednego środka, który stanął mowie do pomocy dopiero w mocno zaawansowanem stadjum rozwoju umysłowego. Jest nim rysunek. Przyczy­nia się on potężnie do szerzenia i rozwijania wiedzy i wszel­kich umiejętności, służy bowiem do ekonomicznego komu­nikowania takich wyobrażeń, do których wywołania trzeba­by bardzo obszernych omówień, albo nawet byłoby ono wręcz niemożliwe. Dając przed oczy obrazy schematyczne, nie­jako symbole, albo odwrotnie, bardzo dokładne rysunki tych rzeczy, których piszący nie może czytelnikowi ukazać w na­turze, ułatwia wszelką naukę o konkretach. Najstaranniej­sze omówienie nie dałoby takiego wyobrażenia, jakie narzu­ca łatwo i niemal odrazu rysunek. I dopiero dokoła takie­go obrazu schematycznego mogą być użyteczne słowne uzu­pełnienia szczegółów, o których obraz rzeczy jeszcze nie daje pojęcia (np* mapy geograficzne i t. p.). W szerszem zastosowaniu rysunku mamy w nim środek do komunikowa­nia nawet abstrakcji oraz pojęć o stosunkach, nie dających się niby przedstawić w rysunku. Tu należą wszelkie figury