— 88 — tylko takie, które mogą się ułożyć z materyału duchowego, już uformowanego w osobniku i które układają się istotnie w sposób konieczny i dostateczny, ale indywidualny, Z osobnika do osobnika nie przenikają nigdy ani gotowe myśli obce, ani ściśle takie same, jakie były w mówiącym, lecz tylko układają się możliwie podobne. Mamy tu oddziaływanie konkretnych i rozmaitych dusz, ale przez szablonowy łącznik, więc podobne w zasadzie do oddziaływania stałych czynników środowiska naturalnego na wszelkie jestestwa żyjące. Jakiś czynnik przyrody, np. promienie świetlne, działają wprawdzie jednakowo w danej chwili na wielką liczbę jestestw różnych, działają jednakowo i szablonowo, ale mimo to, efekty jednakowego bodźca muszą być w każdym gatunku organizmów i w każdym nawet osobniku różne, poprostu z powodu ich wewnętrznej niejednakowości *). W tych warunkach staje się oczywistem, że strukturę psychiczną osobnika ludzkiego, czyli duszę jego urabia pośrednio otoczenie ludzkie, bezpośrednio jednak łącznik społeczny. Gdyby nas urabiały otaczające osobniki — musielibyśmy być do nich podobni, ze zaś wpływ ich jest tylko pośredni, utrzymuje się z jednej strony pewna niezależność od nich czyli indywidualność, z drugiej pewna przeciętność ogólnoludzka, płynąca z szablonowości czynnika, kształtującego bezpośrednio. *) Porówn. Teor. człow.