ROZDZIAŁ VIII VIII. Mechanizm złożony. Związek atomów. Wodór, tlen, azot, żelazo, złoto są ciałami prostemi, atomy zaś ich mechanizmami prostemi. Takie jednak atomy w wolnym stanie nie istnieją. Nawet jednakowe atomy są z sobą połączone w c z ą-steczkę (molekułę) chemiczną, t. j. w mecha­nizm złożony. Cóż to jest najmniejsza cząstka wody? Jest to zwią­zek dwóch rodzajów mechanizmów prostych, w jeden złożony. Aby taki mechanizm złożony powstał, trzeba, aby mechanizm złożony tlenu (cząstka) rozpadł się mo­mentalnie na mechanizmy proste tlenu, mechanizm złożony wodoru musi się rozpaść na mechanizmy pro­ste wodoru, a wtedy dopiero wolne mechanizmy pro­ste : tlenu i wodoru, układają się natychmiast W związek i dają nowy mechanizm złożony, zwany przez nas cząsteczką wody. Najmniejsza cząstka wody, czyli jeden mechanizm (złożony) wody jest połączeniem 2-ch mechaniz­mów prostych wodoru z 1-m mechanizmem tlenu. Mechanizm taki jest już zgoła niepodobny do me­chanizmów, z których powstał. Jest to coś całkiem nowego, w czem zatarły się własności składników, a wystąpiły zgoła inne własności całości. Cząsteczka wody jest też specyalnym mechanizmem o własnym charakterze chemicznym i fizycznym, jest całością zu­pełnie odmienną od wszelkich innych.