ROZDZIAŁ V Cząstka biologiczna gromady może się składać z 2—4 kategoryi osobników morfologicznie różnych i funkcyonujących różnie z powodu odmienności mor­fologicznej. Rozmaitość funkcyi osobników uwarunko­wana jest w gromadzie rozmaitością ich morfologiczną. Funkcya gromady jest funkcyą cząstki biologicznej pomnożoną przez ilość cząstek. Gromada jest to suma cząstek biologicznych mor­fologicznie i funkcyonalnie jednakowych. Definicya społeczeństwa, zbudowana równolegle do pierwszej, będzie następująca: Społeczeństwo jest to naturalny związek (ustrój) cząstek biologicznych jednakowych (równych sobie), związanych wzajemną zależnością, o funkcyach niejednakowych, zmiennych i zróżni­cowanych. Wzrastająca liczebność jego i gęstość (stopień skupienia) wzmaga (zwiększa) różnicowanie się funkcyi. Gęstość jest zmienna i niejednakowa, niezależy od normalnych potrzeb jednostki, bo te potrzeby są zmienne. Gęstość, przechodząca normalne potrzeby jednostki (idealne zresztą, bo norma jest zmienna), nie rozprasza cząstek, lecz w zasadzie wiąże je jeszcze silniej, t. j., zwiększa różnicowanie się funkcyi jako też wzajemną zależność. Cząstka biologiczna społeczeństwa może się składać się z dwu lub więcej kategoryi osobników morfolo­gicznie różnych, ale rozmaitość funkcyi osobników nie jest ograniczona różnicami morfologicznemi. Funkcya społeczeństwa nie jest funkcyą cząstki biologicznej, pomnożoną przez ilość cząstek, lecz jest funkcyą cało­ści, złożonej z nierównych sobie funkcyonalnie cząstek. Społeczeństwo jest to suma cząstek biologicznych, morfologicznie jednakowych, funkcyonalnie niejed­nakowych. Dla ułatwienia oceny różnic, jakie zostały wyrażone