ROZDZIAŁ XII kończy się „aggregat organizmów" (gromada), a za­czyna społeczeństwo. W przyrodzie niema jednak przeskoków; jedno roz­wija się z drugiego, skąd-że te luki? Luki istnieją w na­szym umyśle, w niedokładnem poznaniu przyrody. Wypada nam rozpatrzeć i uporządkować owe węzły, bo może się zdarzyć, że strony lepiej znane jednego zjawiska (w myśl wskazań metody analitycznej), oświe­tlą nam mniej zrozumiałe lub zgoła tajemnicze strony drugiego. Lecz cóż to? Zjawiska, które mamy uporządkować i porównywać, same układają się w parzysty system równoległy. Po jednej stronie mamy: A Układ mechaniczny złożony, AA Nagromadzenie ukł. m. zł-ch, B Jednokomórkowiec BB Nagromadzenie jednokomór­kowców, C Roślina, Zwierzę, CC Nagromadzenie (gromada) zwierząt, Po drugiej: A Biogena, AA Komórka wolna wszelka (związek biogen), B Komórka organizmu, BB Organizm (związek komó­rek. C Człowiek (jestestwo społe­czne), CC Społeczeństwo (związek lu­dzi). A, B, C są to układy niezależne od podobnych so­bie. A nie zależy od A, B od B, C od C. One są nie­zdolne do takiego łączenia się ze sobą, jakie jest wła­ściwe układom A , B , C. A ,B , Csą układami zaleznemi od podobnych sobie, to znaczy, że łączą się one w związki AA BB i CC . Można też powiedzieć, że: A tak się ma do A , jak B do B i C do C Jedno­cześnie zaś A tak się ma do AA , jak B do BB , jak C do CC . Jednostki A, jednostki B i jednostki C, stanowiące grupę ABC obok cech wspólnych wszyst-