Drogi i zadania nowoczesnej filozofji. W pismach Marksa i Engelsa z okresu, w któ­rym wyjaśniali oni sobie stanowisko, jakie mieli zająć w obec zasadniczych zagadnień życia i myśli naszej epoki, odnajdujemy częste wzmianki o osta­tnich filozofach.« Ostatnich? Jak mamy to rozumieć. Czyżby isto­tnie filozofia miała stać się czemś zbytecznem, niepo­trzebnem? Czyżby nagle zagłuchła żądza i potrzeba jasności w pojmowaniu siebie i świata? Czy też pozyskane zostały raz na zawsze ustalone rozwią­zania zagadnień, które dotychczas niepokoiły myśl ludzką i sumienie ? Niepodobna nie spostrzedz, że w marksizmie współczesnym panują pod tym względem pojęcia niejasne i dwuznaczne. Mamy tu do czynienia z jednem z tych zagadnień, nad któremi współczesna literatura marksistyczna lubi przechodzić do porządku dziennego pospiesznie a nieszczerze, maskując tanim a szablonowym do­wcipem, nic nie mówiącym frazesem, całkowity brak wniknięcia w istotę sprawy. Mówi się naprzykład: każdy systemat filozofi-