Etyka Spencera. Etyka Herberta Spencera jest jedną z najbar­dziej chararakterystycznych konstrukcji myślo­wych drugiej połowy XIX stulecia. Nosi ona na sobie głębokie piętno epoki, w której powstała. Cechuje ją naturalizm pozytywistyczny. Przemi­jający już dziś lub przynajmniej zaczynający przemijać okres, do którego typowych wytworów należy, ozdnaczał się pewnego rodzaju specyfi­cznym daltonizmem. Rzeczywistość była dlań do­stępna i zrozumiała jedynie i wyłącznie, jako fakt przyrodniczy. Określenie to uchodziło i do dziś dnia niejednokrotnie uchodzi za najbardziej bez­pośredni i pierwotny wyraz rzeczywistości, wy­czerpujący całkowitą jej treść i znaczenie *). Świat z punktu widzenia tego nieformułowanego naj­częściej i nieuświadamianego, a wskutek tego tym niepodzielnie] władającego myślą i wszystkiemi *) Gdy mówię: tfakt przyrodniczy*, nie należy przez to rozumieć faktu materyalnego. Faktem przyrodniczym jest i każde zjawisko duchowe, jakim zajmuje się psychologja, o ile rozważane jest wyłącznie, jako przedmiot przyczyno­wego poznania.