2 ■ •

mu zasług na tem polu byłoby z niejakiemi połączone trudnościami , ale jemu wszechstronny umysł i chęd służenia krajowi nie pozwoliły zamknąć się w obrębie tych tylko działów nauki i wiedzy. Wypadki, odrywając go od spokojnych zajęć nauczyciela i cichych prac przy teleskopie, po dwakroć oddały mu w ręce zarząd szkół i oświaty krajowej. W ścisłym przeto związku z ogólnym w kraju ruchem umysłowym przykładał się ŚNIADECKI do wyrabiania i kształcenia języka narodowego, do dźwigania literatury ojczystej a wreszcie z wielkiem zamiłowaniem zajmował się pytaniami filozoficznemi. Śledził pilnie ruch filozoficzny swego czasu, nie mogąc zaś we własnych naukach obejść się bez głębszych podstaw, a wykształcony w całej mocy tego wyrazu filozoficznie, szukał również sposobu wyjścia z pośrodka jednostronnych kierunków i walczył z tymi, które mu się ze stanowiska jego zapatrywań dla młodszego pokolenia niebezpiecznymi wydawały. Lecz właśnie to młodsze pokolenie, widząc w nim obrońcę niektórych przestarzałych na literaturę a niezgodnych z panującym duchem czasu na filozofiję poglądów, zapomniało prawie o jego zasługach i zaczęło lekceważyć sobie znaczenie tego gorliwego pracownika na umysłowej niwie polskiej.

 Dwojakie zatem przyczyny wpłynęły na zmianę sądu o ŚNIADECKIM JANIE: po pierwsze wystąpienie jego przeciw budzącemu się u nas romantycznemu w poezyi duchowi, po drugie zaś jego zbyt żywa i drażliwa niechęć do nowej filozofii niemieckiej od KANTA początek biorącej, która w Polsce wielu zaczęła sobie zyskiwać zwolenników. Ściągnął na siebie ŚNIADECKI za rozprawę o pismach klasycznych i romantycznych, gromy tryumfujących w imię nowej idei romantyków. Rozprawa ta należy bez wątpienia do najsłabszych stron jego literackiej działalności. Chcąc być jednak bezstronnym musimy przyznać, że kto w młodości tak w kraju jak i za granicą na najświetniejsze czasy literatury pseudo - klasycznej patrzył, kto pod jej wpływem się ukształcił, to nic dziwnego, że i w późniejszym wieku w jej obronie wystąpił. Wypada zaś dodać jeszcze, że ŚNIADECKI W O