245

 To też z obu tych rozpraw nie można nawet powziąć dokładnego wyobrażenia czy ŚNIADECKI ODRóżNIAł METAFIZYKę OD FILOZOFII, CZYTEż BRAł OBA TE WYRAZY W JEDNEM ZNACZENIU, POMIMO, żE W ROZPRAWIE O FILOZOFII MóWI O PODZIALE JEJ NA LOGIKę, METAFIZYKę, FIZYKę, ETYKę. ZE SłóW ŚNIADECKIEGO DOTYCZąCYCH FILOZOFII NAUK MOżNABY JEDNAK WNIOSKOWAć, żE FILOZOFIJą NAZYWAł ON ZBIóR WSZYSTKICH NAUK FILOZOFICZNYCH, METAFIZYKą ZAś FILOZOFIJę POSZCZEGóLNYCH UMIEJęTNOśCI. NATOMIAST JEST RZECZą PEWNą, żE ODRóżNIAł ŚNIADECKI ZAWSZE FILOZOFIJę TEORETYCZNą OD PRAKTYCZNEJ, MóWIąC, OSOBNO O NAUCE PRAWEGO MYśLENIA ZAWIERAJąCEJ GłęBSZE WIDOKI NAUK A OSOBNO O NAUCE PRAWEGO żYCIA 1).

 Przedmiot filozofii określił nasz uczony nieco dokładniej w swoim „przydatku", mówiąc tam, że filozofija jako nauka ogarnia ledwo nie cały zbiór poznawań ludzkich, nad któremi zatrzymana uwaga prowadzi nas do poznania umysłu w swoich skutkach 2). Zadaniem więc filozofii jest, zebranie wszystkich szczegółowych badań i rozumowań w jedną systematyczną całość a to z tym wyraźnym celem, aby na tej drodze dojść dalej do poznania ludzkiego umysłu. Umysł ludzki w działaniach swych jest więc według ŚNIADECKIEGO NAJGłóWNIEJSZYM PRZEDMIOTEM BADAń FILOZOFICZNYCH.

 Pod tym względem poglądy naszego myśliciela schodzą się z poglądami angielskich filozofów. U wszystkich myślicieli angielskich począwszy od LOKKA, filozofija znaczy tyle co nauka o umyśle ludzkim. Jednak filozofija w takiem pojęta znaczeniu nie zupełnie jest tem samem co psychologija. Tak LOKKE jak HUME i filozofowie szkoccy zmierzają w badaniach swoich nie tyle do rozpoznania życia duchowego człowieka we wszystkich jego kierunkach , ale raczej do rozpoznania warunków prawdy i moralności w duchu ludzkim ukrytych, badania ich są raczej wyzyskaniem psychologii do określenia charakteru naszej wiedzy i naszych etycznych dążeń. W tym samym zupełnie duchu pojmuje zadania filozofii i ŚNIADECKI, Z TEM JEDNAK WAżNEM DO 1) P. roz. IV. str. 41. 2) Patrz wyżej str. 236.