MATERYALIZM DZIEJOWY JAKO FILOZOFIA KULTURY. PROGRAM FILOZOFICZNY.

W naukowej literaturze socyalistycznej panuje niemiły i zgoła niefilozoficzny zwyczaj przyczepiania marksizmu z zewnątrz do różnych przedmiotów — niby etykietki, dającej się odklejać i przyklejać: „sztuka z marksistycznego punktu widzenia", „etyka z punktu widzenia materyalizmu dziejowego" i t. d. Gdyby taki sposób stawiania kwestyi był istotnie przedmiotowo uzasadnionym, gdyby materyalizm dziejowy był tylko jednym z licznych punktów widzenia, jakie wobec sztuki i etyki zajmowane być mogą, a nie zaś metodą rozwiązywania zagadnień estetycznych i etycznych i przytem jedyną konsekwentną, jedyną krytyczną metodą, sprawa materyalizmu dziejowego byłaby przesądzoną; byłby on istotnie tem suchem i śmiesznem, w swej jałowości pretensyonalnem doktrynerstwem, za jakie jest on uważany przez różnych „rozczarowanych" socyali-stów, feljetonistów, dumających nad „odwiecznymi problematami" i całą tę gadatliwą rasę, która oddawna już zapomniała, lub też nie wiedziała nigdy, co znaczą myślenie i badanie, lecz za to tem zuchwalsza jest w wygłaszaniu „syntetycznych" sądów i czynieniu odkryć, demaskujących z rozpaczliwą dobitnością nie St. Brzostowski. Idee.   1