RÓŻNE PRĄDY ROZBIEŻNE.       59

przykładem na nasz „polski" pozytywizm, bo przyjmuje Boga-stwórcę i duszę, różną od ciała, — Józef Chwiećkowski, skłaniający się wyraźnie ku czystemu materjalizmowi, — Stanisław Kram-sztyk (1841—1906): O przepowiedniach w nauce oraz Prawo i hipoteza w badaniu przyrody, — Władysław Biegański (1857— 1917), lekarz w Częstochowie, teoretyk logiki, etyki i medycyny w duchu półpozytywistycznym Macha. Teorję swoją przyrodoznawstwa nazywa „prewidyzmem" t. j. możnością przewidywania zjawisk. — Władysław Mścisław Kozłowski (ur. 1858, obecnie prof. w Poznaniu): Zasady przyrodoznawstwa w świetle teorji poznania, 1903, Przyrodoznawstwo i filozofja, 1909, Podstawy logiki, 1917,, przyznaje się do neokantyzmu i nie może się wyzbyć dostatecznie przesądów agnostycznych. — Pozytywizm z zabarwieniem nowokan-towskiem przejawia się u Henryka Goldberga (1845—1915) i Marjana Massoniusa (ur. 1862), u Adama Mahrburga (1860—1913), Ant. Złotnickiego (1857—1924), B. Limanowskiego (ur. 1835). — Dziś Tadeusz Kotarbiński przyznaje się otwarcie do materjalizmu i determinizmu („reizm" materjalistyczny;. por. jego: Elementy teorji poznania, logiki formalnej i metodologji nauk, Lwów 1929), a Władysław Witwicki w swej Psycholo-gji (1928) i w swym Zarysie psychologji (.1928) szerzy ewolucjonizm materjalistyczny i ateizm 1).

 5. Wpływowi empirjokrytycyzmu czyli filozofji czystego doświadczenia Avenariusa ulegali, przynajmniej w początkach swej pracy filozoficznej : J ó z e f a Kodisowa (Studja filozoficzne, Warszawa 1903), — Władysław Heinrich (Teorje i wyniki badań psychologicznych, Warszawa 1902. O rozwoju badań naukowych, Warszawa 1907,. Filozofja i jej zadanie, kwartalnik filoz. 1923), — Edmund T. Erd-mann (Naturalne pojęcie świata według Avenariusa, Przegl. filoz. 1900). — J. Metallmann (Ekonomja myślenia, Warszawa 1914).

B) Różne prądy rozbieżne.

 1. Przeciw materjalizmowi i pozytywizmowi występował niestrudzenie Henryk Struve 2). Ur. 1840 w Gąsiorowie pod Kołem w ka

1)       Por. recenzje w Przeglądzie powsz., marzec 1930, str. 359—365 (L. Chalecki); — i w Ateneum Kapłańskiem 1927, tom. XIX, str. 27—31 (X. Wais). — A. Dryjski: Zarys psychologji W. Witwickiego (Kwartalnik filoz. 1929, str. 194—212).

 2)       Struve sam o sobie w Historji logiki, wyd. 2, str. 370—374. -K.Twar dowski: Henryk Struve w Ruchu fil. II (1912) n. 6, str. 101—107 (przedruk w Rozprawach i artykułach filozoficznych, Lwów 1927, str. 306—313). — Adam Zieleńczyk: Stanowisko Henryka Struvego w dziejach filozofji polskiej, War szawa 1913.