10       FILOZOFJA W POLSCE.

Doktorat teologji uzyskał w Paryżu, stąd zwano go Michał „paryski". Zaczął uczyć w Krakowie w r. 1485. Wyjaśniał Arystotelesa i traktaty Piotra Hiszpana, a wszystko „ad intentionem Scoti" (podług myśli Skota). Rektorem był w 1513 i 1514. Umarł 1520. — Uczeń jego Jan ze Stobnicy ogłosił komentarze swego mistrza do Arystotelesa:: „Quaestiones veteris et novae logicae ad intentionem doctoris Scoti". Magistrem został w 1498. Pisał jak mistrz przeciw nominalizmowi za realizmem ale w duchu Scotusa. Dla humanizmu był dosyć przystępny. Napisał: „De praedicationibus abstractorum" (1505), „Intro-ductio in doctrinam Doctoris subtilis in gymnasio Cracoviensi con-gesta" (1508), „Parvulus philosophiae naturalis" (1507, skrót kosmo-logji skotystycznej, używany na uniwersytecie krakowskim, a znany i zagranicą), „Generalis doctrina de modis significandi gramaticali-bus" (1517), „In moralem disciplinam introductio" (1511), „Summa Alberti Magni de anima", komentarz do Breviloquium św. Bonawentury, napisany już w celi zakonnej, bo Jan ze Stobnicy „ex profes-sore monachus est factus" 1).

 Prace tomistów i skotystów tego czasu jako przedstawicieli philosophiae realis (t. j. zajmującej się rzeczowo badaniem tajników życia i świata) w przeciwieństwie do nominalistów jako przedstawicieli, skłaniających się do sceptycyzmu, philosophiae sermocinalis (t. j. zajmującej się raczej gimnastyką logiczną umysłów, igraszką terminów) świadczą o głębszem zrozumieniu zarówno wartości duchowej osobowości ludzkiej, jakoteż roli, jaką odgrywa czynnik woli w kształtowaniu się tej osobowości. Wogóle ówcześni mistrzowie polscy mogą stanąć śmiało obok współczesnych filozofów europejskich. Ten spóźniony rozkwit scholastycznego realizmu odniósł w Krakowie zwycięstwo nad wdzierającym się w mury uniwersyteckie humanizmem.

OKRES DRUGI.

HUMANIZM CZYLI ODRODZENIE.

1. Odrodzenie nauk starożytnych czyli humanizm wypełnia drugi okres dziejów filozoficznej myśli w Polsce. Humanizm wyparty prawie-z murów uniwersytetu krakowskiego, znalazł schronienie i korzystne

 1) Por. Ks. K. Michalski: Michał z Bystrzykowa i Jan ze Stobnicy jako-przedstawiciele skotyzmu w Polsce (w „Archiwum Komisji, t. I. (1915), str. 21— 80)