330

 się woli jego w tej mierze sprzeciwiać kusili, zwłaszcza, że przy obsadzeniu tegoż biskupstwa wyszedł z dwuletniej walki zwycięzko. Jakoż w wigilią terminu do wyboru naznaczonego zjawili się w Gnieźnie dwaj posłowie królewscy: Piotr z Gaju, kasztelan kaliski i Andrzej z Oporowa obojga prawa doktor, kantor kujawski z kategorycznem żądaniem, ażeby kapituła wybrała arcybiskupem nie kogo innego, tylko Jana Gruszczyńskiego, biskupa krakowskiego i zasłużonego kanclerza w. koronnego1). Zgromadzeni na wybór prałaci i kanonicy2), mając w żywej pamięci smutne dla Kościoła następstwa stawianego królowi przez kapitułę krakowską oporu, lubo do Gruszczyńskiego żadnego nie miała zaufania, wiedząc, że on właśnie był główną zawieruch krakowskich sprężyną, uległa gwałtowi i w dniu 3 lipca roku 1464 jednozgodnie na niego oddała swe głosy3). Równie powolną woli królewskiej była Stolica apostolska, która nie chcąc Kościoła polskiego narażać na nowe ciosy i klęski, pod dniem 19 października tegoż roku zezwoliła na przeniesienie Gruszczyńskiego z krakowskiej na gnieźnieńską stolicę4) spodziewając się, że zaspokoiwszy swą ambicyą i osiągnąwszy najwyższą w kraju dostojność przy swoich znakomitych zdolnościach kościołowi pożytecznym się stanie. Arcybiskup Gruszczyński pochodził z starożytnego i znakomitego rodu Poraitów i urodził się około roku 1405 w dobrach dziedzicznych Iwanowice z ojca Jana Gruszczyńskiego, kasztelana, a według niektórych pisarzów chorążego sieradzkiego h. Poraj, z matki Małgorzaty z Naramowic5). Ukończywszy z chlubą

 1) Acta decr. Capit. Gnesn. II, 193b: „Item ibidem in medium dominorum suprascriptorum venientes Magnificus dominus Petrus de Gay, Castellanus Calisiensis et venerabilis dominus Andreas de Oporow iuris utriusque doctor, Cantor Wladislaviensis uti nuncii et oratores ex parte Regie maiestatis ad Capitulum missi... petiverunt, ut domini prelati et canonici conformantes se voluntati Regie maiestatis Reverendissimum in Christo patrem dominum Johannem Dei gracia Episcopum Cracoviensem, Regni Polonie Cancellarium ipsis in Archiepiscopum reciperent, et pastorem, notificantes eisdem, quod iam Serenissimus dominus Rex prefatum dominum Cracoviensem in Archiepiscopum nomi-navit et deputavit... etc." — 2) W elekcyi udział brali następujący prałaci i kanonicy: Piotr Pniewski administrator, Jakób Kot z Dembna dziekan, Jan z Witowie Pieniążek archidyanon, Michał Lasocki scholastyk, Mikołaj Głembocki, Jan Brzostkowski, Stanisław Bielawski, Jan Grądzki, Piotr Wspinek z Bątkowa, Mikołaj z Książa, Jan z Książa, Stanisław Brudzewski, Wojciech Żychliński, Benedykt Furman, Uryel Górka, Piotr Bardzki, Marcin Gruszczyński, mistrz dekretów, Paweł Cząstkowski, Wojciech z Opatowa, doktor medycyny, Wojciech Lisiecki, mistrz dekretów, i Benedykt z Łopienna (Acta decr. Capit. Gnesn. II, 193b. 194). — 3) Acta decr. Capit. Gnesn. II, 194b: (Feria tercia in crastino Visitacionis sancte Marie, que erat dies tercia mensis Julii) „suprascripti domini pertractatis statutis provincialibus per quam viam in ipsam eleccio-nem procedere deberent, premissis citatis tractatibus ad eleccionem necessariis, viam inspiracionis eis magis accomodatam elegerunt, per quam uno ore uno animo et una voluntate in Reverendissimum in Christo patrem dominum Johannem Episcopum Craco-viensem convenerunt et eum in Archiepiscopum ipsorum et Ecclesie Gneznensis nomina-verunt et concorditer postulaverunt et ad pronunciandam et publicandam ipsam postula-cionem venerabili viri Jacobo de Dambno decano tanquam seniori prelato potestatem dederunt, qui ibidem potestate a dominis accepta, primum in medio ipsorum, deinde in choro Ecclesie Gneznensis Clero et populo expresse legit, publicavit et notificavit." — 4) Damalewicz, Vitae Vladislav. Episcopor. f. 326. — 5) Archiv.   Capit. Cracov.,  Ca