148

 wieniu upatrywał wolę Bożą. z trwogą i pokorą przyzwalające oddał oświadczenie1). Widać ztąd, że poprzednio nie było żadnego porozumienia pomiędzy królem i jego senatem, a kapitułą lub elektem. Wybór nastąpił zupełnie niespodzianie tak dla zacnego kustosza gnieźnieńskiego, jako i dla całego kraju, którego opinia publiczna, jak to niżej zobaczemy, przeznaczała na osieroconą stolicę metropolitalną Zbigniewa Oleśnickiego, biskupa krakowskiego, jako najgodniejszego do tej dostojności prałata i w sferach najwyższych gorszono się, że go w tem uprzedził członek kapituły gnieźnieńskiej. Szczęściem, że wybór wypadł po myśli młodego monarchy, wielce przywiązanego i wdzięcznego ku swemu nauczycielowi, inaczej nasz elekt nie byłby się utrzymał przy arcybiskupstwie, chociaż większość narodu cieszyła się z wyboru męża, znanego powszechnie i wielbionego dla uauki, prawdziwie kapłańskiego ducha i rzadkiej zacności charakteru.

 Pochodził on z starodawnej rodziny Doliwów szczycącej się znacznym szeregiem biskupów i mężów stanu2), i urodził się w Dembnie nad Wartą pod Pyzdrami z ojca Macieja, kasztelana nakielskiego3). Pierwsze nauki pobierał w domu pod okiem rodziców, a wyższe kończył w Krakowie, gdzie w roku 1414 pod dziekanem Mikołajem Bawdyszynem (Bawdissin) po czwartym egzaminie otrzymał stopień bakalaureatu4), a w roku 1417 za dziekaństwa Mikołaja z Piątku uzyskał wieniec mistrza nauk wyzwolonych razem z ś. Janem Kantym5). Przez czas niejaki sprawował z chlubą obowiązki profesora przy akademii jagiellońskiej 6). Kanonikiem poznańskim został przed rokiem 1422, jak dowodzi przywilej Andrzeja biskupa poznańskiego z dnia 17 listopada tegoż roku7). Przed rokiem 1430 był proboszczem w mieście Witkowie dwie mile od Gniezna odległem i jako taki sprzedał przed konsystorzem tamże dziesięciny w czterech Małachowach itd. Tomisławowi, dziedzicowi miejscowemu, za ośmnaście grzywien8). W tymże roku

 1) Acta decr. Capit. Gnesn. T, 170: „Die Lune XXIX mensis Octobris (143C) prefati domini prelati et canonici superius descripti audita missa solempni cum devocione de Spiritu saneto per Reverendum patrem dominum Johannem episcopum Naturiensem decantata, et ipsa finita redieruut ad capitulum (sie) locum capitularem consuetum ibique invocata gracia Spiritus sancti una vorace (sic) uno ore et una voluntate concorditer ele-gerunt venerabilem virum dominum Vincencium custodem in Archiepiscopum et licet se credebat insuficientem virum, tam timide quam devote ad petita et ad vota dominorum predietorum consensit, super quibus prefatus dominus Jobannes decanus peciit a me Adam (de Smolice) Notario publico instrumenta, praesentibus magistro Thoma de Cxansz et Johanne de Wladislavia Troyani Notariis publicis ad premissa." — 2) Paprocki, Herby Ryc. Pol. str. 236.237. — Okolski, Orbis Polon. I, 161. — 3) Katalog Arcyb. Gnieźn, w Monum. Polon. histor. III, 399. — Niesiecki, Korona, II, 54. — 4) Kuczkowski, Statuta et Liber protnotionum univers. Crac. f. 9. — 5) Tamże f. 11. — Sołtykowicz, O stanie akad. krak. str. 592 błędnie kładzie promocyą Wincentego na mistrza w r. 1415. — 6) Bartoszewicz, Żywoty Arcyb. Gnieźn. — Sołtykowicz 1. c. str. 172. 173. — 7) Acta Consist. Gnesn. de a. 1638. — 8) Archiv. Capit. Gnesn., Excerpta ex actis Consist. Gnesn. ab a. 1404 f. 93: „Die Solis decima sexta mensis Julii (1430) Nobilis Thomis-laus heres in Malachowo recognovit se decimas in omnibus villis Malachowo dictis in parochia Ecclesie in Witkowo consistentibus et in Kolaczkowo in Chlandowo et in Nigro-szewo a venerabili viro domino Vincencio Koth plebano in Witkowo emisse pro decem et octo marcis monete communis, pro quibus   quidem   decem et octo marcis solvendis