510

Po konsekracji i przyjęciu palliusza pozostał arcybiskup Borzysław w Awinionie z kilku towarzyszącymi sobie delegatami kapituły gnieźnieńskiej, pomiędzy innymi z Janisławem, archidyakonem gnieźnienskim, który się nie spodziewał, że zamiast Borzysława, on arcybiskupem do kraju powróci, ażeby doprowadzić do należytego końca sprawę przez swego poprzednika, arcybiskupa Jakóba Świnkę, rozpoczętą naprzeciw biskupom chełmińskiemu i kamińskiemu, którzy powolni namowom i intrygom Krzyżaków, pragnących się całkowicie uwolnić od wszelkiego wpływu Polaków, nietylko pod względem politycznym, ale i kościelnym, uchylili się samowolnie z pod jurysdykcyi motropolitalnej arcybiskupa gnieźnieńskiego, a oddali się pod władzę arcybiskupa rygskiego. Zabiegi jego przecież w tej mierze nie odniosły pożądanego skutku z powodu zuchwałego uporu dumnych zakonników, mających za sobą silnych popleczników w cesarzu i książętach niemieckich i dużo jeszcze upłynęło czasu, zanim arcybiskupi gnieźnieńscy w zupełności swe prawa odzyskali. Papież Jan XXII sam w trudnem będąc położeniu, nie chciał sobie zrazić Niemców, i potężnego już naówczas krzyżackiego zakonu, przez energiczne naprzeciw niemu wystąpienie, lubo przyznał arcybiskupowi gnieźnieńskiemu w zupełności władzę metropolitalną nad wspomnianymi biskupami w bulli z dnia 3 lutego roku 1317 do niego i biskupa wrocławskiego wydanej, w której im polecił, ażeby pod karami kościelnemi spowodowali wiernych dyecezyi chełmińskiej i kamińskiej wszystkich stanów do opłacania świętopietrza, od którego obowiązku od dość dawna samowolnie i nieprawnie się uchylali1), to przecież ostateczne załatwienie sporu i zniewolenie obydwóch biskupów do wypełniania powinności względem prawowitego ich metropolity na później odłożył. Miał arcybiskup Borzysław prócz tego inne ważne sprawy Kościoła polskiego, dotyczące do załatwienia2) i chciał korzystać z sposobności po

pastorem... teque per venerabiles fratres Arnaldum Sabinensem, statutis temporibus in presbiterum ordinari in deinde per Nicholaum Ostiensem episcopos munus tibi consecra-tionis impendi ac subsequenter per dilectos fllios nostros, Neapoleonem sancti Adriani et Jacobum saneti Georgii ad Telum aureum dyaconos cardinales palleum de corpore beati Petri sumptum insigne videlicet pontificalis officii, a te cum ea qua decuit instantia po-stulatum, tibi fecimus exhiberi... ete. Datum Avinione XVIII Kalendas Februarii pon-tificatas nostri anno primo." — 1) Kod. dypl. wielkcopl. II, 331. 332: „....Sane, licet census, qui vocatur denarius sancti Petri in toto ducatu Polonie, ecclesie Romane subiecto, in signum subiectionis eidem ecclesie debeatur et multis retroactis temporibus ipsi eccle-sie fuerit integraliter persolutus, nonnulli tamen minus veraciter pretendentes se ad solu-tionem census huiusmodi seu denarii non teneri, ab huiusmodi solutione cessaverunt in-debite, illumque minus rationabiliter solvere contradicunt. Preterea bone memorie Cami-nensis et Culmensis episcopi, qui tunc erant, se, videlicet idem... Caminensis una cum ecclesia sua Caminensi, qui infra dictum ducatum Polonie consistunt, a iurisdictione tua frater... archiepiscope et ecclesie tue Gneznensis, quibus erant metropolitieo iure subiecti per Sedis apostolice litteras, nec non et idem... Culmensis episcopus una cum dicta ec-clesia  Culmensi per legatum dicte Sedis, qui legationis in dictis partibus fungebatur officio, se a dicto ducatu infra quem constituti noscuniur, eximi fraudulenter et provincie Rygensi, ut ipsi ac nobiles et populares Caminensis et Culmensis civitatum et dyocesium posseDt dictam Romanam ecclesiam eiusdem census seu denarii solutione fraudare etc. — 2) Spominki Gnieznienskie 1, c. III, 44; „Cum propter aliqua negotia gentis et ec