437

 na synodach prowincyonalnych wyżej wspomnianych wydanych, według których pozbawienie wolności biskapa pociągało za sobą ciężkie kary kościelne, i rzucił interdykt na całą prowincyą gnieźnieńską. Lud pozbawiony nabożeństwa i Sakramentów świętych głośno szemrać począł na książęcia Bolesława, uważając go za sprawcę uwięzienia biskapa, wskutek czego po miesięcznej niewoli został wypuszczony na wolność. Celem pogodzenia książęcia z ciężko obrażonym Pawłem złożono sąd polubowy z Dzierżykraja, proboszcza i "Waltera, kanonika krakowskich, który książęcia skazał na zapłacenie biskupowi dwóchset grzywien srebra i ustąpienie mu wsi Dzierzna. Wykonawcy zaś pojmania biskapa odsądzeni zostali od urzędów i na miesiąc więzienia skazani. Ci, bojąc się zemsty jego, przenieśli się do księstwa opolskiego na Slązku i tam osiedli 1).

 Nie długo potem arcybiskup Janusz przeniósł się do wieczności. Długosz kładzie śmierć jego pod 26 sierpnia r. 1272, dodając, że na Stolicy arcybiskupiej zasiadał lat 12 2), przez co stawa sam z sobą w sprzeczności, albowiem zgodnie z innemi wyżej podanemi źródłami utrzymuje, że był kanonicznie wybrany w r. 1258, a w roku następnym, w niedzielę pierwszą postu (2 marca) w Rzymie konsekrowany 3). Jeżeli zatem na stolicy arcybiskupiej zasiadał lat dwanaście, toć nie w roku 1272, lecz w roku 1271 przenieść się musiał do wieczności. Starsze od Długosza Boczniki, jako to, krakowski 4) i Troski 5), oraz małopolski 6), jednozgodnie w roku 1271 śmierć Januszową podają. Tę samą datę ma także Damalewicz, odwołujący się na powagę Stanisława Łubieńskiego w opisie Żywotów biskupów płockich, który mówiąc o śmierci Tomasza biskupa, zaszłej w r. 1270 nadmienia, że w r. następnym przez śmierć arcybiskupa Janusza osierociała archi-dyecezya gnieźnieńska7). Co do nas, trzymając się jednozgodnego podania trzech starodawnych Roczników, zgadzamy się z niemi, że arcybiskup Janusz umarł w roku 1271, naprzeciw Długoszowi, za którym poszedł autor Katalogu Arcy-bisków Gnieźnieńskich 8), Bużeński 9) i inni nowsi pisarze. Wspomniane Roczniki nie podają nam dnia śmierci naszego arcybiskupa; sam tylko Długosz przytacza dzień 26 sierpnia, Bużeński zaś, niewiadomo na jakiem źródle oparty przywodzi dzień 20 września 10) W każdym razie umarł arcybiskup Janusz po 28 czerwcu, jeżeli prawdziwą jest data tegoż dnia i roku 1271 na listach Tomasza, biskupa wrocławskiego, do tegoż arcybiskupa pisanych, w którym skarżąc się na spustoszenie biskupstwa swego przez wojska Bolesława, książęcia krakowskiego, domaga się, ażeby sprawców tego spustoszenia imiennie podanych karami kościelnemi do wynagrodzenia krzywd sobie wyrządzonych zmusił11).

Z powoda niedostatku wiarogodnych szczegółów, rzucających światło na

1) Długosz 1. c. lib. VII, 795 796. — 2) Histor. Pol. lib. VII, 798: „Janussius Gnesnensis Archiepiscopus, cum annos duodecim in pontifioatu exegisset, vigesima sexta die mensis Augusti (1272) moritur." — 3) Tamże lib. VII, 753. — 4) Monum. Polon. hist. t. III, 841. — 5) Tamże: „Janussius archiepiscopus (1271) obiit. — 6) Tamże III, 173: 1271 Janusius archiepiscopus moritur. — 7) Series Archiep. Gnesn. f. 150. 8) Monum. Polon. hist. III, 393. — 9) Żywoty Arcyb. Gnieźń. t. I. 124. — 10) Tamże: „Poczem 20 września 1272 roku życia dokonał." — 11) Stenzel 1. c. f. 37. 40. Kod, dypl. wielkopl. I, 570. 572.