41

 Troskliwy o utrzymanie i zabezpieczenie w najpóźniejsze czasy dziedzictwa kościoła swego arcybiskup Jakób ze Żnina przesłał dokładny jego wykaz Stolicy apostolskiej z proźbą o zatwierdzenie go powagą swoją. Jakoż papież ówczesny Innocenty II bullą wydaną w Pizie dnia 7 lipca roku 1136 w archiwum kapituły gnieźnieńskiej szczęśliwie przechowaną nie tylko wszelkie posiadłości i daniny szczegółowo wyliczone zatwierdził, lecz wszystkim, którzyby tę własność kościelną w jakikolwiek sposób naruszać się kusili, surowemi karami zagroził.1) Według tego ważnego dokumentu przysługiwały arcybiskupom gnieźnieńskim już wtenczas całkowite dziesięciny w zbożu, miodzie, żelazie, trzodach i skórach czyli futrach dzikich krajowych zwierząt, tudzież opłaty z karczem i ceł w okolicach miasta Gniezna i zamków czyli grodów: Ostrowa na wyspie jeziora lednickiego czyli lednogórskiego, Łekna, Nakła pod rzekę Plitwicę, Lądu, Kalisza, Czestramu i Rudy2), nadto miasto i zamek Żnin z całą okolicą, wsiami, jeziorami, dziesięcinami i zupełną nad niemi jurysdykcyą świecką 3). Wsie zaś do Żnina należące były: Grochowiska (Grochovisca) 4), Biskupin (Start Bislupici 5), Góra {Zagorinf), Scaple 7), Żerniki (Syrdnici) 8), Podolin (Potulino 9), Opole 10), Villa sagittariorum 11), Dochanow (Duchanow)12), Gorzyce (Gorice)13), Brzyskorzystew (Bercorist) 14) Villa,

 1) Arebiv. Capit. Gnesn. Nr. 1. Kod. dypl. wielkopl. I, 10: „...Dignum est quidem, ut qui ad ecclesiarum regimen assumpti sumus, pro earum libertate sollicite vigilemus et ne pravorum hominum molestiis agitentur, aut per eos suis bonis et posses-sionibus quocunque tempore destitui valeant, salubriter providere curemus. Quam ob rem venerabili fratre Jacobe tuis postulacionibus clementer annuimus et Gnesnensem Eccle-siam, cui Deo auctore presides, apostolice Sedis privilegio communimus, statuentes, ut quascunque possessiones, quecunque bona iuste et canonice eadem ecclesia possidet, aut in futurum racionabiliter poterit adipisci, firma tibi tuisque successoribus et illibata serventur... Si qua igitur in posterum ecclesiastica secularisve persona hanc nostre constitucionis paginam sciens, contra eam temere ire tentaverit, secundo terciove commo-nita, nisi reatum suum congrua satisfaccione correxerit, potestate honorisque sui dignitate careat, reamque se divino existere de perpatrata iniquitate iudicio cognoscat et a sacra-tissimo Corpore et Sanguinc Dci et Domini Redemptoris nostri Ihesu Christi aliena fiat, atque in extremo examine distincte ulcioni subiaceat... etc." — 2) Tamże I, 11: „De Gnezden, de Ostrov, de Lekna, de Nakel usque ad fluvium Plitviza, de Landa, de Calis, de Chizram, de Buda plenarias decimaciones annone, mellis, ferri, tabernarum, placitorum, pellicularum mardurinarum et vulpinarium, porcorum, thelonei tam in ipsa civitate, quam per omnes transitus civitati et castellis nominatis adiacentes." — 3) Tamże I, 11: „Item pro-vincia de Znein cum decimis, cum foro, cum lacubus, et cum omni iurisdiccione seculari his contenta villis... etc." — 4) Wieś dziś szlachecka w pobliżu Rogowa. — 5) Wieś położona w bliskości Żnina. — 6) Wieś z kościołem parafialnym w pobliżu Żnina. — 7) Miejscowość nieodgadniona. — 8) Dawniej miasteczko, dziś wieś z kosciołem parafialnym, od niepamiętnych czasów własność prywatna. — 9) Wieś w pobliżu Srebrnejgóry w powiecie wągrowieckim przez zamianę lub sprzedaż przeszła w ręce prywatne. — 10) Miejscowość nieodgadniona. — 11) Zapewne Strzelce, wieś z kościołem parafialnym w okolicy Mogilna. — 12) Wieś w okolicy Żnina. — 13) Wieś z kościołem parafialnym w okolicy Żnina. — 14) W bliskości tegoż miasta jest wieś Brzyskorzystew z kościołem parafialnym, do którego także należy wieś Brzyskorzystewek. W przywileju Mieszka, książęcia polskiego, z roku 1145 zatwierdzającym wszelkie ówczesne posiadłości kościoła trzemeszeńskiego (Archiwum tegoż kościoła. Kod. dyplom. wielkopl. I, 16, 17), powiedziano, że Wincenty, kanonik gnieźnieński, darował klasztorowi trzemeszeńskiemu