XV.

JANUSZ albo JAN.

 W tym samym jeszcze roku, w którym arcybiskup Fulko przeniósł się do wieczności, kapituła gnieźnieńska, nie doznając żadnej przeszkody ze strony książęcia Bolesława wielkopolskiego, do Kościoła szczerze przywiązanego i dla tego respektującego jego ustawy i prawa, wybrała jednomyślnie arcybiskupem Janusza czyli Jana herbu Tarnawa, wyobrażającego szeroki krzyż biały w czerwonem polu, obok którego umieszczony jest z lewej strony u dołu księżyc obiema rogami do podnóżka krzyża obrócony. Paprocki 1), Okolski 2) i inni heraldycy polscy utrzymują, że herb ten z wyspy Rodus do Polski przyniesiony nazwiska tego nabył od góry Tarnawy, pod którą Polacy pod przewodnictwem dzielnego rycerza tegoż herbu znaczne nad nieprzyjacielem odnieśli zwycięztwo. Księżyc do herbu miał dodać w roku 1068 Bolesław Śmiały za jakąś nadzwyczajną odwagę rycerzowi Bogusławowi. Jak przy wielu innych herbach, tak i przy Tarnawie widocznie później przyczepiono błędną zupełnie legendę o jego pochodzeniu z wyspy Rodus od jednego z kawalerów ś. Jana Jerozolimskiego zwykle maltańskimi zwanych, gdyż wiadomą jest rzeczą, że ciż kawalerowie dopiero w roku 1310 wyspę rzeczoną zdobyli*), a herb Tarnawa już na początku wieku XIII znany był w Polsce; około roku bowiem

 1) Herby Rycerstwa Pol. str. 573. 574. — 2) Orbis Polonus t. III, 221. 222. — 3) Niesiecki 1. c. IV, 316. 317. Cfr. Schilling, Beitrag zur Gesch, des sou-veranen Johanniter Ordens (Wien 1845). P. Ganger, Der Bitterorden des h. Johann von Jerusalem (Carlsruhe 1844).