340

 Zapewne z powodu natężonych prac popadł arcybiskup w ciężką niemoc na początku roku 1219, wskutek której papież Honoryusz III zwolnił go z mozolnych obowiązków legata apostolskiego dla Prus na dniu 11 maja tegoż roku. Zwolnienie to nastąpiło już po zgonie arcybiskupa, który na dniu 22 marca roku 1219 zakończył żywot swój pracowity i pełen zasług1).

 Arcybiskup Henryk Kietlicz należy niezaprzeczenie do najwybitniejszych postaci w Kościele polskim w wieku XIII, który dziewiętnastoletnie rządy swoje arcybiskupie i metropolitalne znakomitemi naznaczył zasługami, a mianowicie nieustraszoną odwagą, energią i wytrwałością w obronie sponiewieranych przez książąt praw Kościoła i jego powagi, dla których chętnie znosił wygnanie, ubóstwo i prawie bezustanne ze strony książęcia Władysława Laskonogiego prześladowanie. Doczekał się też owoców tych usilnych prac swoich i zabiegów, albowiem książęta polscy i ślązcy z wyjątkiem Laskonogiego, toczącego bój nieprzerwany naprzeciw duchowieństwu dla zysków osobistych i zaspokojenia wyuzdanej namiętności, po dwakroć zaprzysięgali mu i odpowiedniemi dokumentami zabezpieczyli wolność i swobodę dla Kościoła polskiego, uwolnienie duchowieństwa od sądów świeckich, a poddanych duchownych od rozmaitych ciężarów i służebności 2). Nie mniejsze zasługi zjednał sobie jako prawdziwy reformator obyczajów pomiędzy duchowieństwem i gorący obrońca celibatu tak nieodzownie potrzebnego do utrzymania w sługach ołtarza odpowiedniej świętości ich powołania czystości, bezinteresowności, poświęcenia się zupełnego dla dobra dusz sobie powierzonych i zjednania sobie wobec nich powagi, wpływu i zaufania. Prowadząc zaciętą z za-starzałemi nałogami walkę, nie brał względu ani na osoby biskupów, ani na stosunki dawnej przyjaźni, ale jedynie chwałę Bożą, dusz zbawienie i dobro Kościoła

 in clero vel episcopo corrigendum, duos, A. videlicet et W. clericos elegisti, qui tanquam speciales criminum delatores excessus deferrent episcopi atque cleri etc." — 1) Monum Pol. hist. II, 836. 876. III, 164. 393. — 2) Arehiv. Capit. Gnesn. Liber privileg. XV, saec. f. 1. Dr. Piekosiński, Kod. dyplom, katedry krakowskiej f. 14. Kod. dypl. wielkopl. I, 66. 67: „Inde est, quare nos promittimus et iuramus domino Henrico Polo-norum archiepiscopo et successoribus ipsius, omnibus suffraganeis eius, volumus custodire immunitatem ecclesiae Dei, ne ullum dispendium per nos vel per nostros patiatur, sed ville ecclesiarum et incole ipsarum omnimode gaudeant privilegio libertatis. Est itaque primum, quod statuimus et custodiri volumus: ne quis hominum ecclesie inhabitans patri-monium, alias ad iudicium quam eoram ipsius ecclesie prelato vel coram suo iudice iudi-candus pertrahatur. Volumus etiam quod homines ecclesiarum immunes sint a semtute quod dicitur povoz et prevod et prevori et naraz et nastava, et non transibimus per Lo-wich nisi semel in anno, prout ab antiquo consuetum est; et restituimus omnes villas beato Adalberto pertinentes Similiter et silvas cum suis utilitatibus." Ponownie poprzysięgli i zagwarantowali wolności i swobody Kościołowi polskiemu książęta Leszek, Konrad ł Władysław Odonicz, których odnośny dokument papież Innocenty III na dniu 21 kwietnia roku 1211 potwierdził, nakazując im przytem, aby po biskupach bez testamentu zmarłych nie ważyli się nic sobie przywłaszczać z kosztowności i sprzętów, ale wszystką pozostałość nienaruszoną oddali osieroconym przez ich śmierć kościołom katedralnym (Kod. dypl. wielkopl. I, 68).