2

 wości 1). Najwięcej przecież oddziaływały pod względem zapoznania się z zasadami wiary nawrócona przez śś. Cyryla i Metodyusza w drugiej połowie wieku IX Morawia i w końcu tegoż wieku Czechy. Po upadku zaś państwa wielko-mo-rawskiego na początku wieku X wielu Morawczyków, jak utrzymują nowsi historycy nasi, Naruszewicz, Lelewel, Friese i inni, tudzież niektórzy dawni kronikarze, schroniło się do sąsiedniego Ślązka, a ztamtąd przeszło w głąb Polski, roznosząc z wolna światło Ewangelii pomiędzy pobratymcami swymi, którzy nawróceni, z obawy przed prześladowaniem książąt swoich i ziomków, tajemnie służyli prawdziwemu Bogu, zbierając się po pustyniach i lasach na wspólne nabożeństwo i praktyki religijne2). W żywocie ś. Metodyusza czytamy, że pogański książe panujący w Wiślicy, urągał chrześciaństwiu i dla tego apostoł ten słowiański wysłał do niego uczniów swoich z napomnieniem, aby się dał ochrzcić, gdyż inaczej zguba go czeka, co się też w rzeczy samej stało, albowiem według tegoż żywota i kroniki Boguchwała, biskupa poznańskiego, książe morawski, Świętopełk, pokonawszy go około roku 884, panowanie swoje nie tylko nad ziemią wiślicką czyli krakowską, ale i nad dalszemi częściami południowej Polski rozszerzył, a tem samem apostolstwu ś. Metodyusza otworzył do tych krajów nabytych drogę 3). — Później Otton W., cesarz niemiecki, podbijając coraz więcej Słowian, i zakładając w nabytych ziemiach ich arcybiskupstwo magdeburgskie i kilka biskupstw, nakłonił niezawodnie Ziemomysła, ojca Mieczysława, jeżeli nie do przyjęcia chrześcijaństwa, (o przynajmniej do zobowiązania się, że chrześcijan prześladować nie będzie.

 Ziemomysł umarł roku 962, pozostawiwszy synowi swemu, Mieczysławowi, rządy obszernego państwa, którego granice rozciągały się od Odry do Bugu i od Noteci do Pilicy. Zaraz na początku panowania jego, Gero, margrabia Luzacyi, zmusił go orężem do uznania nad sobą zwierzchnictwa cesarza niemieckiego, Ottona I i opłacania mu haraczu pewnego4). Chcąc państwo swoje uratować od zupełnej zagłady, za radą przebywających na dworze swoim chrześcijańskich Czechów, postanowił oddalić od siebie pogańskie nałożnice, z któremi żaduego nie miał potomstwa i starać się o rękę Dąbrówki, księżniczki czeskiej, chrześcijanki, córki Bolesława I, a siostry ś. Wacława5). Cnotliwa księżniczka nakłoniona względami

 1) Heyne, Denkwurdigkeiten aus der Kirchen- und Dioecesan-Geschichte Schlesiens f. 50, 51. Damalewicz, Series Archiepiscoporum Gnesnensium f. 2, 3. — 2) Joachimi Curei, Gentis Silesiae Annales (Witebergae 1571) f. 30: „...In provincias etiam Poloniae paulo post emanabat notitia evangelii et passim instituebantur congressus in sylvis et locis solis ob metum magistratus." Cfr. Schafarik, Slavische Alterthumer (ed. Wuttke Lipsiae 1844) t. II, 376. — 3) Żywot i. Metodyusza w Monumenta Polon. histor. Bielowskiego t. I 107: „Miał on (Metodyusz) i dar proroczy i wiele spełniło się z jego przepowiedni... Pogański książe bardzo potężny siedząc w Wiślicy, urągał chrześcijanom i zbytki im robił. Postawszy więc ku niemu, rzekł: Dobrzeby było, synu, abyś się dał ochrzcić dobrowolnie na swojej ziemi, bo inaczej będziesz w niewolę wzięty i zmuszony przyjąć chrzest na cudzej ziemi; i spomnisz moje słowo... i t. d." Cfr. Kronika Boguchwała i Godysława Paska w Monumenta Polon. hist. II, 510. — 4) Dithmari, Episcopi Merseburgensis Chronicon (ed. Joan. Aug. Wagner Norimbergae 1807) f. 27: „Gero Orientalium marchio Lusizi et Selpuli Misconem quoque cum sibi subjectis imperiali subdidit ditioni." Tamże f. 36: „Interea Udo; venerabilis Marchio Mesiconem Imperatori fidelem tributuinąue usque in Uurta (Warta) flavium solveutem exercitu petivit collecto... etc." — 5) Dithmari Chronicon 1. c. f. 97. Joach. Curei Annales i. 30.