27

 którego zwierzchnictwu poddane zostały biskupstwa ruskie, policzone zostały w poczet sufraganii metropolii gnieźnieńskiej, razem z biskupstwem poznańskiem, które, jak niżej pokażemy przez czas niejaki podległem było władzy magdeburg-skiego metropolity. O tej zależności biskupów polskich od arcybiskupów gnieźnieńskich jako metropolitów, a polskich i ruskich jako prymasów niżej będzie mowa. Tu na tem miejscu pozostaje nam jeszcze wyjaśnienie sprzeczności zachodzącej pomiędzy Dytmarem i annalistą magdeburgskim a innymi poważnymi kronikarzami co do liczby biskupstw polskich razem z arcybiskupstwem gnieź-nieńskiem lub bezpośrednio potem ustanowionych. Dytmar utrzymuje, że cesarz Otton przy sposobności pobytu swego w Gnieźnie ustanowił oprócz tegoż arcy-biskupstwa tylko trzy biskupstwa: krakowskie, wrocławskie i kołobrzegskie1). To samo ma rocznik magdeburgski 2). Natomiast rocznik hildesheimski mówi w ogóle o siedmiu biskupstwach 3), o tyluż annalista saski4); nasz Buguchwał zaś, biskup poznański, wylicza sześć biskupstw za czasów Bolesława Chrobrego ustanowionych: arcybiskupstwo gnieźnieńskie, tudzież poznańskie, mazowieckie czyli płockie, krakowskie, wrocławskie  i lubuskie biskupstwa 5). Jeżeli dodamy do nich biskupstwo kołobrzegskie, o którem wspomina Dytmar, będziemy mieli razem siedm biskupstw. O biskupstwie ostatniem kronikarz nasz prawdopodobnie dla tego zamilczał, że w trzy, a najdalej cztery lata po swem założeniu przez pogan pomorskich zniesione i zniszczone zostało. Nareszcie Kronika Książąt Polskich mówi o założeniu arcybiskupstwa gnieźnieńskiego i kilku biskupstw, nie wymieniając ich6). Widocznie źródła wymienione oprócz Dytmara i rocznika magdeburgskiego mówią co do biskupstw lubuskiego i płockiego o zdarzeniu późniejszem, ponieważ te biskupstwa ustanowione zostały nie razem z arcybiskupstwem gnieźuieńskiem, lecz każde z osobna dość długo potem, jak to w żywotach arcybiskupów spółcześnie żyjących pokażemy. Być także może, że założenie tych dwóch biskupstw było już w roku 1000 podczas pobytu cesarza Ottona w Gnieźnie postanowione, lecz wykonanie tego postanowienia pozostawiono roztropności monarchy polskiego, niewidzącego naówczas jeszcze potrzeby ustanawiania więcej biskupstw w swym kraju. Skoro zaś to nastąpiło, arcybiskup gnieźnieński jako metropolita całej Polski rozciągnął zwierzchni

1) Chronicon f. 91. 92: „Eidem (Radimo archiepiscopo Gnesnensi) subiiciens Reinbernum, salsae Cbolbergiensis ecclesiae episcopum, Popponem Cracuensem, Jobannem Uuratislaviensem. —2) Pertz 1. c. XVI, 159: „Eique tres alios episcopos in tribus locis id est Salzcolberch, Cracowe, Wrotizla ordinatos subiecit." — 3) Annales Hildesbeim. u Pertza 1. c. III, 92: „Ibique coadunata sinodo episcopia septem disposuit." Annalista pomięszał tu Bolesława Chrobrego z Boleslawem czeskim, a Pragę wziął za Gniezno. — *) Annalista Saxo u Pertza 1. c, t. VI, 644: „...Imperator... dispositis igitur in Slavia septem episcopiis a Bolizlao usque Magdaburch comitatu deducitur." — 5) Chronica w Monum. Polon. histor. t. II, 482: „Boleslaus... sex cathedrales ecclesias, videlicet Posnaniensem, quam primo fundaverat (Mesco)... Gnesnensem, post Mazoviensem, Vratis-laviensem et Lubucensem." — 6) Monum. Polon. histor. t, III, 438: „Hic Boleslaus Chabri, hoc est mirabilis nominatus est, nec immerito, quoniam mirabilia multa gessit, ecclesias multas construxit, episcopos ordinavit, metropolim Gneznensem instituit, et suffra-ganeos plures sibi subiecit,"

4*