176

 Wrocław i wiele miast ślązkich, a prowadząc z sobą przeszło 100 wozów kosztownościami polskiemi obładowanych, oraz liczne gromady włościan w niewolą zabranych i kajdanami spętanych, w wigilią ś. Bartłomieja apostoła roku 1039 uroczysty wjazd do Pragi odbyli1). Polska po ustąpieniu łupiezców przedstawiała widok pustyni, a w kościołach katedralnych, gnieźnieńskim i poznańskim zwierzęta dzikie legowiska swe pozakładały. Wszędzie słychać było jęki sierót i wdów, widać było ubóstwo i nędzę moralną, popalone sioła, zburzone miasta, ludność dziesiątkowaną pozbawioną dobytku i chleba, świątynie Pańskie popalone lub ze wszystkiego ogołocone. Tem straszliwem spustoszeniem i nieszczęśliwemi przygodami złamany świątobliwy arcybiskup Bossuta, przepędzając dnie i noce w żalu, płaczach i narzekaniach, umarł zawcześnie z zmartwienia na zgliszczach swej stolicy metropolitalnej w roku 1039, wkrótce po dokonanym rozboju czeskim, a jak chce mieć Długosz, który ten napad prawdopodobniej rok rychlej kładzie, w r. 1038, pochowany w spustoszonej oblubienicy swojej, kościele katedralnym 2). Damalewicz, idąc zapewne za Długoszem, również rok 1038 jako rok śmierci Bossuty podając, niewiadomo, na jakich źródłach oparty, gdyż Długosz nic o tem nie pisze, chwali go jako męża wspaniałego umysłu, głębokiej rady, szczodrobliwości dla ubogich i troskliwej baczności w utrzymaniu duchowieństwa swego w karności i czystości obyczajów3). Z starożytnych źródet polskich jedyny Katalog Arcybiskupów Gnieźnieńskich podaje datę śmierci Bossuty, kładąc ją w roku 1030 4). Nie zasługuje przecież w tej mierze na wiarę, ponieważ przy innych arcybiskupach zupełnie odmiennie od innych dawniejszych źródeł wiaro-godnych datę ich śmierci kładzie. Żałować należy, że nam najdawniejsze kroniki ojczyste i obce o życiu tego arcypasterza i o stosunkach ówczesnych kościoła polskiego żadnych prawie nie przechowały szczegółów.

 1) Cosmas 1. c. I, 115: Ventum erat cum omni sacra sarciua in prosperitate et laetitia Bohemiam, et in vigilia sancti Bartholomaei Apostoli prope Metropolim Pragam castra metati snnt circa rivulum Rokitniczam, ubi luciscente die Clerus et nni-versa plebs cum processione occurrit, cuius longam seriem latus vix explicuit campus." Postremo plus quam centum plaustris ducunt immensas campanas et omnes Poloniae gazas,   quas sequitur innumera   nobilium   virorum turma,   astricti manicis ferreis.... etc."

 —       



2) Dlngosz 1. c. lib. II, 200: „Inter haec mala, hasque civiles et externas Poloniae regno iusto Dei iudicio inflictas clades erant Bossutae Archiepiscopo Gnesnensi viro re-ligioso et optimo nocte et interdiu pro panibns luctus, lamenta fletusque, a quibus ma-gnopere angustiatus et afflictus, ad horam extremam perveniens tabefactum spiritum mansionemque suam perosum emsit in Ecclesiaque Gnesnensi tumulatur." — 3) Series Archiep. Gnem. i. 75. „Animi excelsa magnitudine, matura consilii gravitate, prompta liberalitate in egenos, et seria in depravatos sacerdotum mores animadversione praestitit."

 —       



4) Monum. Polon. histor. III, 405: „Bossuta Polonus, sede archiepiscopali Deo pro-pitio accepta, idolorum cultum penitus eliminavit, synodosque celebravit caeremoniis suae religionis divinae laudi accomodandis ecclesiam adornavit, sedit annis 10, obiit anno 1030."