STANISŁAW KUTRZEBA wieców, względnie sejmików łęczyckich z lat 1418 i 1419. Lecz nie wypeł­niają one całego pomnika. Do tych wieców, względnie sejmików, można od­nieść tylko artykuły (według oznaczenia Bandtkiego) 31—68. Jeśli weźmiemy na uwagę pierwszych 30 artykułów, to możemy je podzielić na dwie grupy, pierwszą, złożoną z art. 1—17, i drugą obejmującą artykuły 18—30. W tej drugiej grupie widzimy obok artykułów, mających charakter ustawodawczy (19, 20, 24— 27), prejudykaty (art. 18, 23, 29, 30), oraz także takie, które mogły być spisaniem prawa zwyczajowego (21, 22, 28). Te artykuły nie po­wstały w latach 1418-—1419; więc kiedy? Art. 24 zawiera rozporządzenie Ja­śka z Oleśnicy. Jaśko był starostą łęczyckim w latach 1394—1397 1), a więc ten artykuł z tych lat pochodzi. Art. 18 mówi o sprawie, którą miała Drogochna z Bierzwienny 2) jako powódka o swego kmiecia z Januszem z Słupcy; ta Drogochna występuje w ostatnich latach wieku XIV nieraz w sądach wo­jewództwa łęczyckiego 3), jak również i Jakusz — nie Janusz — z Słupcy 4), co więcej nawet, w r. 1399 prowadzi Drogochna z tymże Jakuszem 5) jakiś proces o swego kmiecia. Może to właśnie ten proces, w którym zapadły wy­rok wszedł jako prejudykat do omawianego zabytku? Można więc wnosić, że i inne artykuły tej grupy, co do których dat bliższych określić sie nie da, z tego pochodzą czasu, że są wcześniejsze conajmniej od roku 1418, sięgają nawet jeszcze w lata końcowe XIV stulecia 6). Inaczej przedstawia sie grupa artykułów 1 —17, które idą na początku tego zabytku. Stylizacya ich wskazuje, że tu mamy do czynienia z innego rodzaju pomnikiem, ze spisem zwyczajowego prawa. Nadto tworzą te artykuły zwartą całość, przynajmniej od 3 art. do 17 włącznie, co widać i z treści ich i z formy. Tyczą się one prawa karnego: kradzieży, zranień i mężobójstwa, a rozpoczynają wszystkie od słowa: quando. Artykuł 1 głosi zasadę, że zabijający lub raniący szlachcica odpowiada według prawa polskiego bez względu na to, na jakiem prawie siedzi, art. 2 7) zaś podaje terminy przedawnienia. Mamy więc tu do czynienia z większą pracą, która ujęła przepisy zwy- 1) Kutrzeba, Starostowie. Rozpr. wydz. hist.-ńl. Akad. Urn. t. 45 str. 253. 2) Bandtkie czyta błędnie: de Ryczwyenna zamiast Byeczwyenna. Tak nazwę podaje tekst petersburski. 3) W latach 1398—1400, Pawiński, Księgi sadowe łęczyckie, t. I nr. 6261, 6296, 6319, t. II nr. 6528 (por. t. I nr. 6215, gdzie zwana Strzechną). 4) W latach 1398—1399, tamże, t. I nr. 5628, 5680, 6215, 6261, 6296, 6317, 6319, t. II nr. 6683. 5) Tamże, t. I nr. (6215), 6261, 6296, 6319. 6) Może być, że dokładne przejrzenie zapisek łęczyckich wykazałoby bliższy związek z temi latami także art. 23, 29 i 30, gdzie są wspomniane osoby. W tem incydentalnem badaniu ogra­niczyłem się do poszukiwań według indeksów do ksiąg łęczyckich, które są fatalne. 7) W rękopisie petersburskim są poszczególne zdania tego artykułu porozdzielane tak, ie tworzą 4 artykuły. Zatrzymuję sposób liczenia Bandtkiego.