ACTA ECCLESIAE COLLEGIATAE VARSOVlENSIS. [2] w przeważnej części odnoszą się do początku karyery rozmaitych osobistości, zajmujących później znakomite stanowiska w hierarchii duchownej. Dotychczas jedne tylko księgi kapitulne były przedmiotem naukowych poszukiwań i publikacyj, wypada więc obecnie sięgnąć z kolei rzeczy do ksiąg kolegiackich, które z reguły są trudniej dostępne od pierwszych. Archiwa kapitulne po większej części za­chowane są dobrze, i kanonicy katedralni pilnie nad tem czuwali, ażeby protokóły ich posiedzeń nie zaginęły. Zasób ksiąg i dokumentów kolegiackich jest znacznie mniejszy, a często przeważna część ma­teryału archiwalnego, w kolegiatach niegdyś się znajdującego, już z tego powodu rozproszonym został lub całkiem zaginął, że w now­szych czasach, kiedy kapituły doznawały tylko uszczerbku tak pod względem majątkowym, jak ilości prebend i prelatur, to kolegiaty całkowicie bywały znoszone, a wskutek tego interes dla ich aktów, z przeszłości pochodzących, zupełnie ustawał. Szczęśliwym trafem kolegiata warszawska, która w b. stuleciu zamienioną została na kapitułę metropolitalną, posiada do dnia dzi­siejszego znaczną ilość ciekawych i dobrze zachowanych zabytków. Wprawdzie najdawniejsza księga protokółów kolegiackich od dawna już zaginęła, ale i ta, najbliższa z rzędu, która jeszcze teraz istnieje, zasługuje na pilną uwagę. Materyał archiwalny kolegiaty warszaw­skiej składa się z oryginalnych dokumentów, dwóch kopiarzy, z któ­rych pierwszy z w. XVI, drugi z w. XVII, i z protokółów posie­dzeń kolegiackich. Przeglądając ten materyał, uznaliśmy w nim za najbardziej interesującą tę część, która się odnosi do gospodarki ekonomicznej. Kolegiata posiadała duże lasy w powiatach czerskim i łomżyńskim, w których uprawiane było przedewszystkiem gospodarstwo bartne. Rewizye tych majątków leśnych dostarczają nam wiadomości bar­dzo cennych, za któremi byśmy napróżno gdzieindziej szukali. Przy­tem archidyakonat warszawski, należący do dyecezyi poznańskiej a ulegający władzy świeckiej książąt mazowieckich aż do chwili ostatecznego przyłączenia Mazowsza do Polski, jest i z innych wzglę­dów terenem bardzo ciekawym. Kolegiata warszawska, zajmująca w tym archidyakonacie miejsce naczelne, dostarcza nam oczywiście najważniejszych danych do skreślenia historyi stosunków w tym