2 STATUTA LEGATA GENTILISA. cztery synody, z których trzy (dwa synody w Budzie 8 maja i 22 lipca 1309 r. i jeden w Preszburgu 11 maja 1311 r.) były poświę­cone sprawom węgierskim a jeden zwołany do Preszburga na dzień 10 listopada 1309 r. 1) odnosił sie do spraw kościoła polskiego, legat bowiem zajęty sprawami politycznemi Węgier nie mógł wcale do Polski przybyć. Na tym synodzie wydał Gentilis dla Polski cały szereg doniosłej treści postanowień, które w różnych kierunkach miały poprawić, lub uzupełnić dotychczasowe prawo partykularne kościoła w Polsce. Szczegóły dotyczące tego synodu bliżej nie są znane2) a w szczególności niewiadomo, którzy z biskupów polskich na nim byli obecni. Jedyną wzmiankę w tym względzie zamieścił Długosz w swym żywocie biskupa włocławskiego Gerwarda podając, że oprócz biskupa wrocławskiego Henryka, który przybył do Presz­burga, brali udział w synodzie jedynie zastępcy innych biskupów polskich, biskup Gerward zaś nawet swego prokuratora nie wysłał, za co został przez legata exkomunikowany i zasuspendowany 3). Wiadomości te Długosza zdają się być dość prawdziwe, Henryk wrocławski bowiem rzeczywiście bawił wówczas na dworze legata4), arcybiskup Jakób Swinka wysłał zaś magistra Andrzeja kanclerza gnieźnieńskiego 5) a prawdopodobnie tak samo postąpili i inni polscy l) Ibid. str. XV. 2) Szczegół podany przez X. Gromnickiego: Synody prowincyonalne str. 235 jakoby na synodzie w Preszburgu żaden z biskupów polskich nic­był obecny, jest tylko dowolnym domysłem autora. 3) Sub huius Pontificatu, dum Frater Gentilis tit. S. Martini in Montibus presbyter Cardinalis Apostolicae Sedis in Hungarie et Polonie Regnis Lega- tus de latere apud Posonium alias Preschburgk pro festo omnium Sancto- rum (?) synodum instituisset et Polonice ecclesie Episcopos ad illam vocasset, nulius tamen ad illam nisi Henricus Ep. Wratislaviensis pcrsonaliter venit, ceteri vero Episcopi Polonie cum per procuratores suos in huiusmodi synodo comparuissent, solus Gerwardus Wladislaviensis Episcopus neque per se, nec per procuratorem venire curavit. Cui ob id Cardinalis prefatus Gentilis iratus, ipsum ab administratione spiritualium et temporalium suspendit et excom- municavit et tandem ipso Genvardo Episcopo personaliter patente, absolvit. (Długosz Vitae Episcoporum Poloniae, Opera omnia Vol. I. Kraków 1S87 str. 529). 4) Zob. Grunhagen, Regesten z. schles. Gesch. Nr. 30S0. 5) W rękopisie biblioteki watykańskiej Cod. Yatic. 3935 obejmującym akta odnoszące sie do legacyi Gentilisa mieści sie na karcie 17 v. następu­jąca zapiska >>Die Martis VIII Julii (r. 1309) Dnus Philippus auditor ex parte Dni legati mandavit et precepit Magistro Andree cancellario Gneznensi ac tamquam procuratori episcopali Archiepiscopi Gneznensis et capituli ac cieri,