380 WILKIERZ DLA WSI STOŁOWYCH BISKUPSTWA CHEŁMIŃSKIEGO 43 ktualnie miary i pieniądze, jakby gdzieindziej przedać mogli, na naszych fol- warkach przedadzą, i o tym czasie, kiedy sobie sami życzyć będą przedawać; czego jeżeliby folwarki nasze nie potrzebowały, wolno im gdzie chcieć prze- dawać. 112. O chowaniu inwentarzy. Pozwalamy we wsiach naszych każdemu według włok swoich wszelkiego rodzaju chować sobie inwentarze, proporcjonalnie także i owce, bez wszelkiej osobnej płacy, byle w chowaniu tychże inwentarzy, etiam owiec, było takowe pomiarkowanie, żeby jedni nad drugich chowając, zawiele w pastwiskach drugim nie byli przeszkodą i onych nie osuszali; w czym się każda wieś miarkować i rozporządzać powinna i pastwiska dla roboczych i innych in- wentarzy, gdzieby była szczupłość pastwiskow, sobie zagajać i postanawiać obligowana, tak aby obywatele taką, jaka być może w pastwiskach, mieli wygodę osobliwie dla roboczych inwentarzy, a to pod winą dziesięciu grzywien. 113. O niewynajmowaniu roli. Żaden zaprawny lub kontraktowy obywatel zagranicznym lub też ko- mukolwiek roli posiadłowej wynajmować, zboża zagonami, snopami i nawo- zow przedawać, słomy lub pastwy trwonića nie powinien, ale sam zupełnie role podług możności obsiewać oprocz przysiewkow czeladzi i komornikow, i one sam zbierać. nawozow przysposabiać, budynki w dachach i we wszy- stkim konserwować i utrzymywać obligowany, aby był zdolniejszy do pełnienia nam powinności i wszelkich innych ciężarow. A jeżeliby ktory jakim nie- szczęściem podupadł w ziarnie do siewu, tedy jeżeli drudzy będą za nim rę- czyli, dwor go zbożem, jeżeli będzie można, do siewu zapomoże za takową taksę zboża, jak płacić natenczas będzie, a jeżeliby we dworze zboża omale być miało, tedy obywatele wszyscy jednego, aby nie upadł w gospodarstwie, byle dobrego gospodarza a niezłego człeka, wspomagać i ratować według możności swoich wszelkiemi sposobami powinni będą, tak jednak, aby zaś sami przez to nie upadli. Trafiają się tacy gospodarze, że sami przez zły rząd i niedbalstwo dobrowolnie się niszczą, dlaczego takowy surowie być karany a w nieupamiętaniu się ze wsi rugowany być ma. Czego cała gromada z szoł- tysami przestrzegać powinna, aby między sobą wszystkich dobrych gospoda- rzy miała, w czym się do zwierzchności zawsze referować należy. 114. O pełnieniu ekstraordynaryjnej usługi. Lubo zawsze każdemu, tak zaprawnemu jako i kontraktowemu, w do- brach naszych znajdującym się, tak przywileju jako i kontraktu punktualnie we wszelkich punktach zawsze dotrzymywać chcemy, że jednak bez usługi ekstraordynaryj nej czasem obejść się nie można, jako to na konserwacją dobr zwozka drzewa, robocizna około sluzow młyńskich bywa potrzebna, dlaczego gdy się potrzeba tego trafi dla własnego tylko naszego dobra, więc każda 34. a W tekście: tranowić.