1762 559 4. Tertio. A kiedy J. Kr. Mć p. n. m. nowych nam propozycyi ad consultandurn na przyszłym sejmie nie czyni, JW. IMć pp. posłowie nasi ani sami żadnych wnosić nie mają, ani innym wnosić niedopuszczą, prócz tych, które przez dawniejsze uniwersały J. Kr. Mci p. n. m. przed sejmem proponowane były i na sejmach już traktowane. 5. Quarto. Jako zaś te są dwa pryncypalne fundamenta stałości wszystkich państw: consilium domi, arma foris, tak IMć pp. posłowie nasi najpierwej po obraniu marszałka w izbie poselskiej przełożą w izbie 1, że gwałtownie upadek dawniej praw ustanowionych, a stąd wy­nikający wewnętrzny nieporządek, słabość sił przy niewystarczającym bespieczeństwie tak obszernego królestwa, ucisk a stąd wzgarda i lekceważenie nas u sąsiedzkich potencyi wynika, szczególnie z upadłej przez lat już 26 sejmowej rady, która jedynym środkiem jest do porządku wewnętrznego i ubespieczenia zewnętrznego 2. A zatem, jeżeli Rzpta za Jana Kazimierza w roku 1659 lubo dojszłych przed tern sejmach siedmiu de modo concludendorum consiliorum nara­dzała się i komissyą do obmyślenia tego naznaczyła, tern bardziej teraz Rzptej bez sejmów jak bez duszy przez lat 26 będącej o tern myśleć, od czego zawisło wszystko, pryncypalnie należy. Że zaś ta materya wielkiego rostrząśnienia i naradzenia się potrzebuje, miałaby ta okoliczność tak sejm zatrudniać, ażeby discrimini podpadł, na naznaczeniu podobnejże komissyi, jak była in anno 1659, JW. posłowie przestaną. 6. Quinto. Zmocnienie sił Rzptej przez aukcyą wojska nie ad agendum, co nie daj Boże, ofensive, owszem utwierdzając strictissimam względem wszystkich potencyi neutralitatem, dla własnego tylko bespieczeństwa i straży granic tak obszernego królestwa za najpierwszy potem cel JW. posłowie nasi mieć będą. A że in ordine aukcyi wojska w roku 1748 na sejmie ordynaryjnym warszawskim był już projekt po kilkuniedzielnym roztrząśnieniu go w izbie poselskiej zgodzony i ręką marszałkowską podpisany, JW. posłowie nasi o przeczytanie tego dopomnią się et executionem tego popierać będą. Zepsucie zaś trybunału ponieważ najbardziej wynika z gwałtownego utrzymywania jednych przy reassumpcyi w Piotrkowie, wypychania i odtrącania od funkcyi innych, gdyby trybunałów korrektura formowana była, instabunt JW. posłowie nasi, ażeby odtąd obrani deputaci nie w Piotrkowie, ale każdy, gdzie będzie obrany w ziemi na funkcyą przysiągł et cum laudo, gdzieby tegoż i przysięga adnotowana była, z podpisem zaga­jającego sejmik, urzędników i marszałka sejmikowego 3 na reassumpcyą trybunału do zasiadania, nie kontrowertowania de legalitate swego obrania jachał i po dwóch sentencyach w izbie per vota i trzecie kryski, gdy któren z sędziów pretendować będzie, żeby były per tacita suffragia. Marszałek zaś sejmiku deputackiego, gdyby illegaliter obranemu deputatowi wydał laudum, pro incapaci cuiusvis functionis uznany będzie. 7. Sexto. Gór ulkuckich i mennicy otwarcie byłoby wielce pożyteczne Rzptej, względem czego jeżeli do ustanowienia na przyszłym sejmie przyjdzie, że sposoby otwarcia gór i mennicy w czasie sejmowym cum emolumento publico nie mogą4 być umówione, wniosą i utrzymywać będą IMć pp. posłowie nasi ustanowienie na to osobnej komisyi, naznaczywszy miejsce tej blisko gór olchuskich, na którą to komissyą z senatu na sejmie wyznaczeni, ex equestri zaś ordine na sejmikach relacyjnych, w tejże liczbie z każdego województwa i ziemi, jak na komissyą radomską zwykli bywać obierani, iuxta rotham podobnej komissyi constitutione anni 1649 praescriptam wykonawszy przysięgę. Sposoby do otwarcia gór czyli to przez uformowanie societatis montanae, czyli też omni alio meliori modo obmyśliliby i speciem monety probam, pondus, numerum peciarum, inscriptionem 5 monetae et valorem ustanowiliby i któraby komissya per limitationes trwać mogła exigente necessitate aż do kadencyi przyszłego sejmu. Jako zaś według 1 W Hal. tego słowa brak. 2 W Hal. tekst w tern zdaniu widocznie zepsuty. 3 W Tremb. sejmowego. 4 W Tremb. mogą. 5 W Hal. inscriptionum.